پایگاه خبری فولاد ایران - تنها یک سال پیش، شرکت‌های بزرگ نفتی در سراسر جهان به‌نظر می‌رسیدند که روی سوخت‌های زیستی (Biofuels) سرمایه‌گذاری سنگینی انجام می‌دهند؛ اما در ماه‌های اخیر، روند توسعه پروژه‌ها در این بخش با کاهش شتاب و تأخیر جدی روبه‌رو شده است.
طبق گزارش اویل پرایس، با وجود افزایش تقاضا برای سوخت‌های زیستی، به‌ویژه در صنایع سخت‌کاهنده مانند هوانوردی و حمل‌ونقل سنگین، عدم قطعیت‌های سیاسی و اقتصادی و افزایش هزینه‌ها باعث شده که اجرای پروژه‌های جدید در نقاط مختلف جهان متوقف یا کند شود.
تا پایان سال ۲۰۲۴، چندین غول نفتی از جمله اکسون‌موبیل، شورون، بی‌پی، شل و توتال‌انرژیز برنامه‌هایی را برای توسعه تولید سوخت‌های زیستی، به‌ویژه سوخت هواپیمایی پایدار (SAF)، اعلام کرده بودند. طبق داده‌های شرکت Rystad Energy، در آن زمان ۴۳ پروژه جدید قرار بود تا سال ۲۰۳۰ به بهره‌برداری برسند و مجموع ظرفیت تولید به حدود ۲۸۶ هزار بشکه در روز برسد.
با توجه به اینکه صنعت هوانوردی حدود ۲ درصد از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان را به خود اختصاص می‌دهد، این بخش به‌شدت به دنبال روش‌های کربن‌زدایی است. سوخت هواپیمایی پایدار (SAF) که عمدتاً از پسماندها، روغن‌های مصرف‌شده و مواد آلی تولید می‌شود، به‌دلیل چرخه تولید کم‌کربن‌تر، گزینه‌ای محبوب برای شرکت‌های هواپیمایی محسوب می‌شود. مزیت دیگر آن این است که هواپیماهای موجود نیازی به تغییر موتور یا نوسازی ناوگان ندارند؛ زیرا SAF را می‌توان در ترکیب با سوخت جت معمولی استفاده کرد.
با وجود مزایا، تولید SAF هنوز گران‌تر از سوخت جت سنتی است. برخی کشورها برای تسریع در استفاده از این سوخت، اهداف اجباری تعیین کرده‌اند — به‌عنوان مثال، اتحادیه اروپا استفاده حداقل ۲ درصدی از SAF تا سال ۲۰۲۵ را الزامی کرده است.
با این حال، گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) پیش‌بینی می‌کند که رشد جهانی مصرف سوخت‌های زیستی در دهه آینده به ۰.۹ درصد در سال کاهش یابد — بسیار کمتر از نرخ رشد ۳.۳ درصدی سال‌های اخیر. دلیل اصلی این کاهش، رکود تقاضا در کشورهای توسعه‌یافته به‌دلیل رشد خودروهای برقی و تضعیف حمایت‌های دولتی است. در مقابل، کشورهای با درآمد متوسط مانند برزیل، اندونزی و هند رشد سالانه ۱.۷ درصدی را تجربه خواهند کرد.
در سپتامبر ۲۰۲۵، شرکت شل (Shell) اعلام کرد که از ساخت کارخانه بزرگ تولید سوخت زیستی در رتردام، هلند صرف‌نظر کرده است. این پروژه، که یکی از بزرگ‌ترین واحدهای تبدیل پسماند به سوخت زیستی در اروپا محسوب می‌شد، به‌دلیل «هزینه بالا و رقابت‌ناپذیری اقتصادی» متوقف شد.
این تصمیم نه‌تنها بر اهداف اقلیمی اتحادیه اروپا برای کربن‌زدایی در بخش هوانوردی تأثیر می‌گذارد، بلکه نشانه‌ای از چرخش شل از سیاست خالص صفر (Net-Zero) به سمت تمرکز مجدد بر سوخت‌های فسیلی است.
تحلیل رویترز در اوت نشان داد که از میان ۱۶۵ پروژه SAF در ۱۲ سال گذشته، تنها ۳۶ پروژه عملیاتی شده‌اند و از این میان، فقط ۱۰ پروژه (حدود ۶ درصد) توانسته‌اند تولید تجاری واقعی داشته باشند. حتی اگر تمام پروژه‌های در دست ساخت به حداکثر ظرفیت برسند، تنها ۱۰ درصد از حجم موردنیاز برای تحقق اهداف خالص صفر تأمین خواهد شد.
سال ۲۰۲۴ مملو از خوش‌بینی نسبت به آینده سوخت‌های زیستی بود، اما در سال ۲۰۲۵، با توقف پروژه‌ها، عقب‌نشینی شرکت‌های بزرگ و نبود حمایت کافی سیاستی، آینده این صنعت با ابهام جدی روبه‌رو شده است.
تحلیلگران هشدار می‌دهند که کاهش تعهد به تولید سوخت‌های زیستی به‌ویژه SAF می‌تواند تحقق اهداف جهانی کربن‌زدایی را دشوارتر کند و مسیر گذار به انرژی پاک را کند سازد.
منبع: Oilprice