پایگاه خبری فولاد ایران - در مسیر دستیابی به اهداف جهانی کاهش کربن و توسعه انرژی‌های پاک، ترکیب انرژی خورشیدی و کشاورزی در یک زمین، موسوم به آگری‌ولتائیک (Agrivoltaics)، به‌عنوان راهکاری نوآورانه و پایدار مطرح شده است. این رویکرد پس از تعهد رهبران جهان در کنفرانس COP28 در دبی (۲۰۲۳) برای سه برابر کردن ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر تا پایان این دهه، اهمیت ویژه‌ای یافته است.
طبق گزارش اویل پرایس، توسعه مزارع خورشیدی و بادی در مقیاس بزرگ نیازمند زمین‌های وسیع است. گزارش ۲۰۲۲ شرکت مشاوره‌ای McKinsey & Company نشان می‌دهد که این مزارع در مقایسه با نیروگاه‌های فسیلی، تقریباً ده برابر زمین مصرف می‌کنند و شامل زمینی است که برای تولید و حمل سوخت‌های فسیلی نیز استفاده می‌شود. توربین‌های بادی معمولاً نیم مایل از یکدیگر فاصله دارند و مزارع خورشیدی هزاران هکتار را می‌پوشانند.
اگرچه این زمین‌ها اغلب بکر به نظر می‌رسند، بسیاری از آن‌ها در واقع مناطق کشاورزی، زیستگاه‌های طبیعی و قلمروهای بومیان هستند. این موضوع باعث بروز مقاومت محلی و طولانی شدن روند اجرایی پروژه‌ها شده و گاه پروژه‌ها سال‌ها در دعاوی قضایی گرفتار می‌شوند. برخی کشاورزان برای بهره‌برداری مالی، زمین خود را به توسعه‌دهندگان خورشیدی اجاره می‌دهند، اما پاک‌سازی کامل پوشش گیاهی برای نصب پنل‌ها می‌تواند باعث فرسایش خاک و از بین رفتن حاصلخیزی شود. به گفته نشنال جئوگرافیک، «تشکیل یک اینچ خاک حاصلخیز هزاران سال طول می‌کشد، اما نابودی آن تنها در چند دقیقه ممکن است.»
این مسئله اهمیت یافتن راهکارهای ترکیبی زمین را دوچندان می‌کند.
فناوری آگری‌ولتائیک با نصب پنل‌های خورشیدی بر روی زمین‌های کشاورزی، امکان تولید همزمان برق و محصولات کشاورزی را فراهم می‌کند. این فناوری از دهه ۱۹۸۰ مطرح بوده، اما تا پیش از پروژه‌های اخیر، به مقیاس تجاری نرسیده بود. پرسش‌های اصلی در این حوزه عبارت‌اند از:
• چگونه نور کافی برای رشد محصولات و تولید برق فراهم شود؟
• چگونه می‌توان مصرف آب و نیاز به آبیاری را به حداقل رساند؟
• چگونه راندمان انرژی و عملکرد محصولات به حداکثر برسد؟
محققان دانشگاه آرهوس با نصب پنل‌های خورشیدی عمودی روی زمین‌های کشاورزی موفق شدند رشد گندم و مخلوط شبدر-علف بین پنل‌ها تقریباً معادل زمین‌های باز باشد. تنها ۱۰٪ زمین برای پنل‌ها استفاده شود و باقی زمین همچنان قابل کشت باشد. تولید برق الگوی روزانه‌ای داشته باشد که با الگوی مصرف انرژی همخوانی بیشتری دارد.
به گفته مارتا ویکتوریا، سرپرست پژوهش:
«این یک برد-برد واقعی است؛ هم کشاورزی حفظ می‌شود و هم برق خورشیدی در سطح بالا تولید می‌گردد.»
علاوه بر این، حتی در شرایط سایه‌دار، عملکرد محصولات تقریباً مشابه زمین‌های باز بود و گیاهان از حفاظت در برابر باد توسط پنل‌ها بهره بردند.
آگری‌ولتائیک می‌تواند در آینده نزدیک به یک مدل پایدار برای ترکیب انرژی و کشاورزی بدل شود و مزایای آن عبارت‌اند از:
• تأمین برق پاک و بدون کربن،
• حفظ زمین‌های کشاورزی و امنیت غذایی،
• پشتیبانی از جوامع روستایی و اقتصاد محلی،
• کاهش تعارض بین توسعه انرژی و کشاورزی.
با توجه به افزایش فشار برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، مدل موفق دانمارک می‌تواند به الگویی برای سایر کشورها تبدیل شود و راه را برای گسترش جهانی آگری‌ولتائیک هموار سازد.
منبع: Oilprice