پایگاه خبری فولاد ایران- در شرایطی که اقتصاد چین با کاهش تقاضا، تورم منفی و رشد اسمی ضعیف روبه‌روست، برخی کارشناسان اقتصادی پیشنهاد کرده‌اند که بانک مرکزی چین (PBOC) نرخ بهره را به صفر نزدیک کند یا به صفر برساند. اما این پیشنهاد، بحث‌ها و نگرانی‌هایی جدی را نیز به دنبال داشته است.
به گزارش فایننشال تایمز، در حال حاضر، نرخ بهره اسمی در چین حدود 1.4٪ است اما تورم پایین یا حتی منفی باعث شده نرخ بهره واقعی (Real Interest Rate) بسیار بالا باشد. این امر به‌ویژه در شرایط رکود می‌تواند فشار بیشتری بر تقاضا وارد کند. نرخ بهره صفر می‌تواند با افزایش نقدینگی و تحریک تقاضای داخلی، جلوی افت بیشتر قیمت‌ها را بگیرد.
دولت‌های محلی در چین با سطح بالایی از بدهی مواجه‌اند. نرخ بهره پایین‌تر، هزینه استقراض آن‌ها را کاهش داده و فضای مالی بیشتری برای پروژه‌های عمرانی و زیرساختی فراهم می‌کند. کاهش نرخ بهره، هزینه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد و می‌تواند انگیزه بیشتری برای فعالان اقتصادی جهت گسترش فعالیت‌ها ایجاد کند.
چین می‌تواند از تجربه اروپا و ژاپن در زمینه نرخ بهره پایین یا صفر درس بگیرد، و با استفاده از ابزارهای مکمل، ریسک‌های ناشی از این سیاست را کنترل کند.
دلایل مخالفان نرخ بهره صفر
1. تضعیف نظام بانکی
بانک‌های چینی، مانند بسیاری از بانک‌های جهان، وابسته به تفاوت بین نرخ‌های سپرده و تسهیلات هستند. نرخ بهره صفر می‌تواند حاشیه سود آن‌ها را به شدت کاهش دهد و ریسک بی‌ثباتی مالی را افزایش دهد.
در حال حاضر، حاشیه سود خالص بانک‌های بزرگ به حدود 1.48٪ کاهش یافته که کمترین سطح در تاریخ چین است.
2. ضربه به سپرده‌گذاران خرد
صدها میلیون چینی، به‌ویژه بازنشستگان، بخش مهمی از درآمد خود را از سود سپرده دریافت می‌کنند. کاهش سود بانکی ممکن است نارضایتی اجتماعی ایجاد کند و مصرف خانوارها را کاهش دهد، که برخلاف هدف تحریک تقاضاست.
3. اثر محدود بر مصرف
برخلاف تصور رایج، کاهش نرخ بهره همیشه منجر به افزایش مصرف نمی‌شود، به‌ویژه اگر اعتماد مصرف‌کنندگان پایین باشد یا افراد در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی ترجیح دهند پس‌انداز کنند.
4. سرمایه‌گذاری ناکارآمد
نرخ بهره بسیار پایین ممکن است منجر به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های غیرمولد یا مازاد ظرفیت شود، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند ساخت‌وساز که پیش از این هم بیش‌ازحد رشد کرده‌اند.
چین تاکنون نرخ بهره را به‌طور محدود کاهش داده و برخی ابزارهای اعتباری را به کار گرفته است. با این حال، هنوز نرخ بهره رسمی به صفر نرسیده است. بانک مرکزی چین در حال مشاوره با بانک‌های مرکزی اروپا درباره تجربه آن‌ها از نرخ‌های پایین است تا سیاستی محتاطانه‌تر اتخاذ کند.
چین در یک دوراهی حساس اقتصادی قرار دارد. نرخ بهره پایین‌تر می‌تواند ابزار مفیدی برای تحریک رشد باشد، اما تنها در صورتی که همراه با سیاست‌های مالی هوشمندانه، حمایت از سیستم بانکی و تقویت اعتماد مصرف‌کننده اجرا شود. رسیدن به نرخ بهره صفر ممکن است در آینده ناگزیر شود، اما فعلاً حرکت آهسته، هدفمند و با در نظر گرفتن آسیب‌پذیری‌های اجتماعی و مالی، منطقی‌تر است.
منبع: فایننشال تایمز