پایگاه خبری فولاد ایران - در مزارع آفتابسوخته جنوب اسپانیا، نوع تازهای از ذرت در حال رشد است؛ محصولی که از نظر ظاهری تفاوتی با سایر ذرتها ندارد، اما در درون خود فناوریای را جای داده که میتواند آینده کشاورزی را دگرگون کند.
به گزارش یورونیوز، تغییر الگوهای آبوهوایی، مقررات در حال تحول و افزایش فشار آفات و بیماریها، کشاورزان سراسر اروپا را با چالشهای بیسابقهای روبهرو کرده است. در چنین شرایطی، کشاورزی امروز دشوارتر از گذشته شده و نیاز به راهحلهای نوآورانه بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
اتحادیه اروپا برای تقویت خودکفایی راهبردی، از نوآوریهای اروپایی در زنجیره کشاورزی و غذایی حمایت میکند؛ نوآوریهایی که هدف آنها توسعه محصولات مقاومتر و روشهای کشاورزی پایدارتر است. یکی از این نوآوریها، ویرایش ژن است که اکنون توسط شرکت فناوری کشاورزی کورتوا (Corteva) در اسپانیا بهصورت آزمایشی اجرا میشود. ذرتهای ویرایششده ژنتیکی این شرکت طوری طراحی شدهاند که بهتر با شرایط سخت سازگار شوند، عملکرد پایدارتر داشته باشند و تولید داخلی مقرونبهصرفهتری را حتی در خاکها و اقلیمهای نامساعد فراهم کنند.
ویرایش ژن چیست؟
ویرایش ژن فناوریای است که به دانشمندان اجازه میدهد تغییرات بسیار دقیقی در DNA خودِ گیاه ایجاد کنند، بدون آنکه ژنی از گونهای دیگر به آن افزوده شود. این فناوری میتواند ژنها را حذف، اصلاح یا جابهجا کند تا گیاه مقاومتر شود؛ از جمله در برابر بیماریها، آفات، حشرات، علفهای هرز یا شرایطی مانند خشکسالی و سیلاب. به بیان ساده، ویرایش ژن همان کاری را انجام میدهد که کشاورزان قرنها با اصلاح نژاد انجام دادهاند، اما سریعتر، ارزانتر و مؤثرتر.
فشار فزاینده بر نظام غذایی اروپا
جنوب اسپانیا هماکنون با فشارهای محیطیای روبهروست که بهزودی سایر مناطق اروپا نیز آن را تجربه خواهند کرد. پدرو فرناندس، کشاورزی از منطقه سویا، میگوید: «هر وقت باران میبارد، بیش از حد میبارد. دورههای طولانی بارندگی و خشکسالی داریم. وقتی آفات جدید هم اضافه میشوند، تولید خوب واقعاً دشوار میشود.»
فرانک روبر، مدیر ائتلافهای اصلاح نژاد اروپایی در کورتوا، هشدار میدهد: «یکی از پیامدهای شرایط آبوهوایی شدید، از بین رفتن کامل محصول است و در مقیاس کلان، این مسئله امنیت غذایی را تهدید میکند».
رویکردی دقیق در اصلاح نباتات
کورتوا روزانه نزدیک به ۳.۵ میلیون یورو در تحقیق و توسعه سرمایهگذاری میکند. مراکز تحقیقاتی این شرکت در لا رینکونادا در اسپانیا و اشباخ در آلمان، محور اصلی توسعه فناوریهای ویرایش ژن هستند. برای تبدیل پژوهشها به نتایج عملی، این شرکت آزمایشهای میدانی در شرایط واقعی انجام میدهد. در سویا، عملکرد ذرتهای ویرایششده در تابستان امسال نشان داده که این محصولات چگونه میتوانند در برابر فشارهای اقلیمی آینده تاب بیاورند.
روبر توضیح میدهد: «ویرایش ژن به ما امکان میدهد تنوع ژنتیکی بیشتری ایجاد کنیم. میتوان ژنهای منفی را متوقف یا ژنهای مثبت را تقویت کرد تا عملکرد مزرعه بهبود یابد».
فرصتهایی برای همه محصولات
ویرایش ژن تنها به شرکتهای بزرگ محدود نیست و فرصتهایی برای نوآوران کوچک و بخشهای دولتی نیز فراهم میکند. افزون بر توسعه ارقام مقاومتر، دانشمندان در حال تولید محصولاتی مانند سیبزمینیهای مقاوم به بیماری هستند.
در سراسر اروپا و جهان، پژوهشگران پتانسیل این فناوری را برای بهبود عملکرد محصولات و بهرهوری منابع نشان دادهاند. برای نمونه، در مؤسسه راتامستد بریتانیا، گندمهای اصلاحشده از مرحله آزمایشهای کوچک عبور کرده و وارد آزمونهای مزرعهای گستردهتر شدهاند. همچنین نوعی جو با محتوای چربی دو برابر تولید شده که میتواند خوراک پرانرژیتری برای دامها باشد و با کاهش انتشار گازها، به محیطزیست کمک کند. در جایی دیگر، پژوهشهای شرکت Tropic Biosciences روی موزهای کاوندیش نشان میدهد که ویرایش هدفمند ژن میتواند طعم بهتر و ماندگاری بیشتر ایجاد کند و ضایعات غذایی را کاهش دهد.
برای اروپا، این فناوری در لحظهای حساس مطرح شده است. ویرایش ژن میتواند میان خودکفایی راهبردی و پایداری محیطزیستی توازن ایجاد کند، اما آینده آن به نحوه تدوین مقررات و سرعت جلب اعتماد عمومی بستگی دارد.
اگرچه کمیسیون اروپا در سال ۲۰۲۳ تعریف حقوقی جامعی از ویرایش ژن (فناوریهای ژنومی نوین – NGTs) ارائه کرد، این مقررات هنوز بهطور رسمی به قانون اتحادیه تبدیل نشده است. در اوایل ۲۰۲۵، شورای اتحادیه اروپا پیشنویسی را تأیید کرد که گیاهان ویرایششده ژنتیکی را مشابه محصولات اصلاحشده متعارف تلقی میکند، اما توافق نهایی قانونگذاران همچنان در انتظار است.
در حالی که این بحث ادامه دارد، میلیاردها یورو سرمایهگذاری پژوهشی، تابآوری مزارع اروپا و بهرهوری نظام کشاورزی در معرض تصمیمهای پیشرو قرار دارد. آنچه در ادامه رخ میدهد، تعیین خواهد کرد که آیا ویرایش ژن صرفاً یک وعده علمی باقی میماند یا به یکی از ستونهای اصلی کشاورزی و اقتصاد اروپا تبدیل میشود.
منبع: Euronews