پایگاه خبری فولاد ایران - در دوران همهگیری کووید-۱۹ و همزمان با سقوط بیسابقه قیمت نفت، دولتها و شرکتهای انرژی در سراسر جهان توجه خود را به گزینههای سبز معطوف کردند. طبق گزارش اویل پرایس، بسیاری از کشورها تعهدات اقلیمی بلندپروازانه و اهداف کاهش کربن را اعلام کردند و هیدروژن سبز بهعنوان یکی از امیدوارکنندهترین راهکارها برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای در صنایع دشوارکاه، در کانون توجه قرار گرفت. با این حال، شتاب توسعه تجاری هیدروژن سبز اکنون با چالشهای جدی مواجه شده و از تبوتاب اولیه افتاده است.
برخلاف هیدروژن خاکستری و آبی که با استفاده از گاز طبیعی تولید میشوند، هیدروژن سبز از برق تجدیدپذیر برای راهاندازی الکترولایزرها استفاده میکند؛ فرآیندی که آب را به هیدروژن و اکسیژن تجزیه میکند. سوزاندن این گاز تنها بخار آب و هوای گرم تولید میکند و آن را به سوختی بدون کربن تبدیل میسازد. در سالهای اولیه همهگیری، بسیاری از شرکتهای انرژی سرمایهگذاری در این حوزه را بخشی از راهبرد تنوعبخشی و گذار تدریجی به انرژیهای پاک دانستند.
در نتیجه، صنعت هیدروژن سبز بهویژه در اروپا و خاورمیانه با سرعت رشد کرد و این مناطق برای تبدیل شدن به قطبهای اصلی تولید با یکدیگر رقابت میکردند. در سال ۲۰۲۲، اسپانیا از احداث یک نیروگاه هیدروژن سبز ۵۰ میلیون یورویی در پوئرتویانو خبر داد و بریتانیا نیز پروژهای ۱۵۰ میلیون پوندی در فلیکساستو را معرفی کرد.
اما با عقبنشینی برخی شرکتهای بزرگ انرژی، از جمله بیپی، از تعهدات تجدیدپذیر خود، روند توسعه این صنعت کند شده است. چالشهایی مانند رقابت بر سر استفاده از برق تجدیدپذیر، هزینه بالای تولید و عدم مقیاسپذیری سریع، مانع پیشرفت شدهاند. در حال حاضر، پیشبینی میشود تولید هیدروژن سبز اروپا تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۱.۷ میلیون تن برسد؛ رقمی بسیار کمتر از هدف ۱۰ میلیون تنی اعلامشده در برنامه REPowerEU اتحادیه اروپا.
افزایش تقاضا برای برق پاک جهت تأمین انرژی مراکز داده و فناوریهای پیشرفته نیز توجیه استفاده از انرژی تجدیدپذیر برای الکترولیز هیدروژن را دشوارتر کرده است. از سوی دیگر، هزینه تولید هیدروژن سبز همچنان بالا باقی مانده و بین ۵.۷۸ تا ۲۳.۲۷ دلار به ازای هر کیلوگرم برآورد میشود؛ در حالی که هزینه تولید هیدروژن آبی حدود ۲ تا ۳.۵ دلار است.
با وجود این چالشها، برخی تحولات امیدبخش نیز دیده میشود. در ماه آوریل، امضای توافقنامهای برای ایجاد «نخستین کریدور هیدروژن مایع جهان» میان عمان، هلند و آلمان توجهها را جلب کرد. این پروژه قرار است بندر دقم عمان را به بندر آمستردام و بندر دویسبورگ متصل کند و ۱۱ نهاد از جمله هیدروم عمان و شرکت فولاد تاتا استیل در آن مشارکت دارند.
با این حال، در ماه سپتامبر، عمان از اتحادیه اروپا خواست تغییرات در تعریف هیدروژن تجدیدپذیر را متوقف کند و هشدار داد که ابهامهای مقرراتی تصمیمگیری نهایی برای سرمایهگذاری در پروژههای صادراتی را مختل میکند. وزیر انرژی و معادن عمان تأکید کرد تغییر مداوم استانداردها میتواند به زیان پروژههای در حال توسعه تمام شود. پیشتر نیز صدراعظم آلمان خواستار انعطافپذیری بیشتر اتحادیه اروپا در تعریف هیدروژن سبز شده بود.
در عین حال، کمیسیون اروپا در ماه دسامبر از تأیید ۱۰۰ پروژه فرامرزی هیدروژن و الکترولایزر خبر داد که بخشی از بسته سرمایهگذاری ۱.۷۵ تریلیون دلاری زیرساخت انرژی این اتحادیه تا سال ۲۰۴۰ به شمار میرود. این پروژهها از تأمین مالی و روندهای سادهتر صدور مجوز بهرهمند خواهند شد. همچنین دولت اسپانیا اعلام کرد بیش از ۴۸۰ میلیون دلار به طرح بانک هیدروژن اروپا اختصاص خواهد داد تا پروژههای داخلی هیدروژن سبز را حمایت کند.
از زمان همهگیری تاکنون، چشمانداز هیدروژن سبز بارها دچار نوسان شده است. خوشبینی اولیه نسبت به توسعه سریع این سوخت پاک جای خود را به تردیدهایی درباره صرفه اقتصادی و پیچیدگی مقررات داده است. با این حال، تعهدات تازه اتحادیه اروپا و برخی دولتها نشان میدهد که هیدروژن سبز همچنان میتواند در دهههای آینده نقشی مهم در گذار انرژی ایفا کند؛ هرچند مسیر آن ناهموارتر از آن چیزی است که در ابتدا تصور میشد.
منبع: Oilprice