پایگاه خبری فولاد ایران - ایالات متحده و چین، بهعنوان دو ابرقدرت هوش مصنوعی جهان، در شرایطی قرار دارند که باید همزمان با رقابت شدید فناورانه، گفتوگویی مستمر و جدی درباره ریسکهای امنیتی و جهانی هوش مصنوعی داشته باشند. طبق گزارش ژاپن تایمز، این ضرورت بهویژه پس از صدور نخستین بیانیه مشترک در نوامبر ۲۰۲۴ توسط روسای جمهور دو کشور درباره حفظ کنترل انسانی بر تصمیمات مرتبط با سلاحهای هستهای آشکار شد، بیانیهای که با وجود سادگی ظاهری، در فضای بیاعتمادی عمیق میان دو کشور نتیجه تلاشهای بیش از یک ساله بود.
پیش از این، در اوایل ۲۰۲۴، نشست طولانیمدتی در ژنو برگزار شد که به ریسکهای هوش مصنوعی اختصاص داشت و هرچند نتیجه عملی ملموسی نداشت، نشان داد که دو کشور توانایی شناسایی حوزههای پرخطر و تمایل به همکاری در این زمینه را دارند. با سرعت گرفتن توسعه هوش مصنوعی در حوزههای غیرنظامی و نظامی، خطراتی چون استفاده گروههای تروریستی از این فناوری برای حملات سایبری، تولید سلاحهای زیستی پیشرفته، جنگهای اطلاعاتی و پهپادهای کشنده هوشمند افزایش یافته است.
در سطح نظامی، بهکارگیری هوش مصنوعی موجب کوتاه شدن چرخههای تصمیمگیری و تغییر معادلات بازدارندگی شده که خطر بروز درگیری ناخواسته یا تشدید تنشها را بالا میبرد. همچنین نفوذ روزافزون هوش مصنوعی در بازارهای مالی جهان میتواند بدون محافظتهای لازم، باعث سقوط ناگهانی بازارها شود. در چشمانداز بلندمدت، سناریوی خطرناک هوش مصنوعی قدرتمند اما ناهماهنگ با اهداف انسانی نیز مطرح است.
با وجود این تهدیدها، رقابت بین چین و آمریکا نیز شدید است؛ مثلاً چین کنترلهای صادراتی سختگیرانهای بر مواد معدنی نادر خاکی اعمال کرده که برای تولید تراشهها و سیستمهای هوش مصنوعی حیاتی هستند، و آمریکا تلاش میکند برتری خود را در زمینههای نظامی، اطلاعاتی و تجاری حفظ کند. این رقابت نشان میدهد که دیپلماسی و گفتوگو درباره ریسکها امری ضروری است، زیرا بدون آن، ادامه این رقابت میتواند به نادیده گرفتن فرصتهای مشترک مقابله با چالشهای جهانی مانند تغییرات اقلیمی و بحرانهای بهداشتی منجر شود.
تلاشهای «دیپلماسی مسیر دوم» که شامل گفتوگوهای دانشگاهی و گروههای مدنی است، ارزشمندند، اما جایگزین تعامل مستقیم دولتها نیستند. با توجه به سرعت بالای پیشرفت فناوری، تعویق در آغاز گفتوگوهای رسمی خطرناک است.
اگرچه برخی هوش مصنوعی را با سلاحهای هستهای مقایسه کردهاند، اما تفاوتهای اساسی وجود دارد: راستیآزمایی فناوری در هوش مصنوعی بسیار پیچیدهتر است، کاربردهای دوگانه آن گستردهتر و تهدیدها تنها محدود به دولتها نیست، بلکه شامل بازیگران غیردولتی و خطرات ناشی از ناهماهنگی سامانهها نیز میشود. همچنین، در آمریکا، بخش خصوصی محور توسعه هوش مصنوعی است و این موضوع دامنه بازیگران را گستردهتر میکند.
در نهایت، عدم قطعیت درباره سرعت و مسیر پیشرفت هوش مصنوعی بسیار زیاد است؛ برخی آن را فناوریای تدریجی میدانند و برخی دیگر به سرعت ظهور ابرهوش باور دارند. بنابراین، مدیریت ریسکهای هوش مصنوعی یک حوزه کاملاً ناشناخته و پیچیده است که نیازمند صبر، انعطاف، تداوم و همکاری دیپلماتیک است. با توجه به سرعت تحولات، آمریکا و چین باید فوراً و با جدیت این مسیر را آغاز کنند تا از وقوع بحرانهای احتمالی جلوگیری شود.
منبع: Japan Times