پایگاه خبری فولاد ایران - چین با شتاب بی‌سابقه‌ای در سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی پاک، به بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی پاک جهان تبدیل شده است. این جایگاه نه تنها از ظرفیت عظیم تولید داخلی ناشی می‌شود، بلکه نتیجه کنترل فزاینده چین بر زنجیره‌های تأمین جهانی فناوری‌ها و مواد مرتبط با انرژی پاک، و همچنین سرمایه‌گذاری گسترده در اقتصادهای نوظهور از آمریکای لاتین تا آسیای جنوب‌شرقی و آفریقاست.
طبق گزارش اویل پرایس، از آغاز برنامه جاه‌طلبانه «کمربند و جاده» در سال ۲۰۰۰، پکن بیش از یک تریلیون دلار برای توسعه روابط تجاری و زیرساختی خود در سراسر جهان هزینه کرده است. بخش بزرگی از این سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه انرژی بوده و هدف اصلی آن، علاوه بر تأمین امنیت انرژی داخلی، تبدیل چین به «مرکز ثقل بازارهای جهانی انرژی» است.
رشد سریع و گاه مبهم نفوذ چین باعث شده پژوهشگران و نهادهای نظارتی به‌سختی بتوانند ابعاد واقعی تغییرات در نقشه جهانی انرژی را دنبال کنند. در همین راستا، گروه تحقیقاتی مستقلی به نام پروژه چین و جنوب جهانی (CGSP) تأسیس شده تا به ردیابی و تحلیل مشارکت چین در اقتصادهای نوظهور بپردازد.
گزارش جدید CGSP نشان می‌دهد که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، شرکت‌ها و مؤسسات مالی چینی در ۸۴ پروژه انرژی در قاره آفریقا مشارکت داشته‌اند، با ظرفیتی بیش از ۳۲ گیگاوات، معادل تأمین برق برای ۱۳۵ میلیون خانوار شهری آفریقایی یا بیش از نیم میلیارد خانوار روستایی در سال.
این پروژه‌ها شامل سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و شبکه‌های انتقال برق است. حضور چین، اگرچه گاه با نگرانی‌هایی در مورد شفافیت مالی همراه است، می‌تواند شکاف عظیم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی آفریقا را پر کند.
آفریقا حدود ۶۰٪ از بهترین منابع خورشیدی جهان را در اختیار دارد، اما تنها ۱٪ از ظرفیت نصب‌شده جهانی انرژی خورشیدی را داراست. با توجه به رشد سریع جمعیت که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ دو برابر شود، تقاضای انرژی در دهه آینده احتمالاً سه برابر خواهد شد. در حال حاضر حدود ۶۰۰ میلیون نفر در قاره هنوز به برق دسترسی ندارند.
در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاری چین می‌تواند عامل کلیدی در توسعه ظرفیت انرژی پاک و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی باشد.
بر اساس گزارش مشترک مرکز سیاست توسعه جهانی دانشگاه بوستون و کنسرسیوم پژوهش اقتصادی آفریقا (AERC)، چین می‌تواند «نقش استراتژیک حیاتی» از طریق تجارت، تأمین مالی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در گذار انرژی و بهبود دسترسی به برق در قاره آفریقا ایفا کند.
اما CGSP هشدار می‌دهد که شفافیت پایین در سازوکارهای مالی چین مانع ارزیابی واقعی پایداری بدهی، هزینه‌های بلندمدت و توزیع منافع می‌شود.
چین در حال تثبیت جایگاه خود به عنوان بازیگر اصلی آینده انرژی جهان است و آفریقا، با پتانسیل عظیم و نیاز فوری به توسعه، یکی از میدان‌های اصلی این تحول است.
اما برای آنکه این همکاری‌ها به نفع توسعه پایدار آفریقا تمام شود، نیاز به شفافیت بیشتر، مقررات مالی روشن و ارزیابی دقیق اثرات زیست‌محیطی و اجتماعی است.
منبع: Oilprice