پایگاه خبری فولاد ایران - برچسبها و گواهیهای «ساختمان سبز» که سالها بهعنوان نشانهای از پایداری زیستمحیطی شناخته میشدند، اکنون با کاهش اعتماد سرمایهگذاران مواجه شدهاند. بر اساس گزارش سایت environmentenergyleader و پایداری ۲۰۲۵ مؤسسه سلطنتی کارشناسان رسمی املاک (RICS)، تقاضای جهانی برای ساختمانهای پایدار تنها در فاصله یک سال از ۴۱ درصد به ۳۰ درصد کاهش یافته است.
این افت، ناشی از مخالفت با اصل پایداری نیست، بلکه به گفته فعالان صنعت، نتیجه هزینههای اولیه بالا، بازده مالی نامطمئن و ضعف در پایبندی عملی پس از تحویل پروژهها است. یکی از یافتههای نگرانکننده گزارش RICS این است که ۴۷ درصد از فعالان حوزه ساختوساز اذعان کردهاند که میزان انتشار کربن پروژههای خود را رصد نمیکنند؛ رقمی که نسبت به سال گذشته افزایش یافته و تردیدها درباره اثرگذاری واقعی ساختمانهای دارای گواهی سبز را تشدید کرده است.
شرکت بهینهسازی انرژیExergio معتقد است مشکل اصلی نه کمبود اراده، بلکه نبود ساختار و پاسخگویی مشخص است. به گفته این شرکت، سه عامل همزمان—ابهام در بازگشت سرمایه (ROI)، کاهش تقاضای بازار و نبود مسئولیتپذیری پس از بهرهبرداری—باعث شدهاند فرصتهای مهمی در حوزه پایداری از دست بروند.
در همین راستا، سرمایهگذاران بهطور فزایندهای خواهان عملکرد واقعی بهجای وعدههای تبلیغاتی هستند. بین یکسوم تا نیمی از سرمایهگذاران و توسعهدهندگان اعلام کردهاند که نامشخص بودن منافع مالی مهمترین دلیل عقبنشینی آنها از تعهدات زیستمحیطی است. بسیاری از ساختمانها، با وجود دریافت گواهیهای سبز، پس از بهرهبرداری به اهداف مصرف انرژی خود دست نمییابند و همین موضوع باعث شده پایداری بهجای یک مزیت اقتصادی، به یک هزینه اضافی تلقی شود.
Exergio راهحل را در بهینهسازی انرژی مبتنی بر هوش مصنوعی میداند. به گفته این شرکت، تنظیم هوشمند و لحظهای سامانههای انرژی در برخی ساختمانهای تجاری، مصرف انرژی را تا ۳۰ درصد کاهش داده و بیش از یک میلیون دلار صرفهجویی سالانه ایجاد کرده است—اعدادی که برای سرمایهگذاران ملموس و قابل اتکاست.
گزارش RICS همچنین از شکاف روبهافزایش میان اولویتهای سرمایهگذاران و بهرهبرداران ساختمانها خبر میدهد. ساکنان و کاربران بیشتر به عواملی مانند کیفیت هوا، کنترل دما و کاهش واقعی هزینه انرژی توجه دارند، در حالی که سرمایهگذاران همچنان به برچسبها و شاخصهای ریسک شخص ثالث تکیه میکنند؛ شاخصهایی که اغلب عملکرد واقعی ساختمان را منعکس نمیکنند.
این ناهماهنگی به افزایش داراییهای موسوم به «سبزنماییشده» (Greenwashed) منجر شده است؛ ساختمانهایی که در زمان تحویل معیارهای گواهی را پاس میکنند، اما در بهرهبرداری روزمره ارزش زیستمحیطی خود را از دست میدهند. کمبود مهارتهای تخصصی نیز این مشکل را تشدید کرده و بسیاری از فعالان صنعت اعلام کردهاند که برای ارزیابی کامل چرخه عمر کربن آمادگی لازم را ندارند.
در مجموع، تحلیلگران تأکید میکنند که اگر پایداری قرار است به نتایج واقعی منجر شود، صنعت ساختمان باید از گواهیهای ایستا عبور کند و عملکرد زیستمحیطی را بهعنوان شاخصی پویا و قابلاندازهگیری در طول عمر ساختمان در نظر بگیرد؛ رویکردی که هم اعتماد سرمایهگذاران را بازمیگرداند و هم منافع واقعی برای بهرهبرداران ایجاد میکند.
منبع: environmentenergyleader