پایگاه خبری فولاد ایران - در سال ۲۰۲۵، رشد تولید ناخالص داخلی جهان نسبتاً مقاوم باقی مانده است، اگرچه سیاستهای تجاری پرتنش دولت ترامپ در سال اول بازگشتش به کاخ سفید تأثیراتی منفی به همراه داشته است. طبق گزارش policycenter ، پیشبینیهای اولیه نهادهای بینالمللی و خصوصی که وضعیتی تیرهتر را نوید میدادند، اکنون به رشد حدود ۲.۵ تا ۳ درصد در سال تغییر یافته است.
با این حال، خوشبینی کامل نیست. در ایالات متحده، سرمایهگذاری در فناوریهای نوین مانند مراکز داده مرتبط با هوش مصنوعی رشد اقتصادی را حفظ کرده، اما ایجاد شغل تقریباً متوقف شده است. اقتصاد آمریکا به «مسیر شکل K» توصیف شده است؛ به این معنا که ثروت و درآمد گروههای بالای درآمدی با رشد چشمگیر قیمت سهام افزایش یافته، اما دستمزد واقعی و قدرت خرید طبقات پایین کاهش یافته است.
در ۲ آوریل ۲۰۲۵، که ترامپ آن را «روز رهایی» نامید، تعرفههای سنگینی علیه اکثر کشورهای جهان وضع شد. هرچند برخی از این تعرفهها پس از مذاکرات و وعدههای متقابل کاهش یافتند و بدترین سناریوهای جنگ تجاری محقق نشد، اما برخی تعرفهها همچنان پابرجا هستند و حتی تعرفه بر همپیمانان آمریکا بالاتر از چین است. این وضعیت باعث افزایش عدم قطعیت و کاهش ارزش دلار شد و سرمایهگذاران به دنبال محافظت از داراییهایشان به پوشش ریسک یا تنوعبخشی روی آوردند.
تعرفهها گرچه تورم یا رکود شدید را ایجاد نکردند، اما با افزایش هزینهها، کاهش اشتغال و آسیب به بخش تولید، تأثیرات مخربی داشتهاند. بهخصوص تعرفهها روی کالاهای واسطهای، زنجیرههای تأمین تولید را مختل کرده است. تغییر مسیر تجارت جهانی نیز مشهود است؛ واردات آمریکا از چین با تعرفههای بالاتر مواجه شده و به سمت کشورهای دیگر نظیر مکزیک و کشورهای آسیایی دیگر جابجا شده است. چین نیز صادرات خود را به بازارهای دیگر سوق داده که علت مقاومت نسبی رشد اقتصادی این کشور در ۲۰۲۵ است.
شرکتهای آمریکایی در افزایش قیمتها محتاط عمل کردهاند و بخش زیادی از هزینه تعرفهها به مصرفکننده نرسیده است، اما انتقال تعرفهها به شاخص قیمت مصرفکننده کمکم خود را نشان میدهد. به نظر میرسد این «داستان تعرفه» هنوز ادامه دارد و پایانی ندارد.
در سمت رشد قله K، رونق هوش مصنوعی برجسته است که البته برخی آن را به حبابی مشابه حباب داتکام در دهه ۹۰ میلادی تشبیه میکنند. افزایش شدید قیمت سهام شرکتهای پیشرو در حوزه AI (هفت شرکت برتر) یادآور حبابهای تکنولوژیک پیشین است. با این حال، هنوز اثرات بهرهوری واقعی ناشی از سرمایهگذاریهای AI در مراحل ابتدایی است و انتظار میرود در ۲۰۲۶ این تأثیرات محدود باشد.
شک و تردیدهایی درباره گستردگی و تأثیرات AI در شرکتهای مختلف وجود دارد و تنها تعداد معدودی از شرکتها احتمالاً در نهایت موفق خواهند بود. با این وجود، احتمال ترکیدن فوری حباب پایین است و سرمایهگذاریهای کلان AI با پشتوانه نقدینگی و بدهیهای کنترل شده ادامه خواهد یافت.
اما مهمترین چالش در این اقتصاد K شکل، ناپایداری رشد همراه با توقف در ایجاد اشتغال است. تقاضای ضعیف برای نیروی کار موجب کاهش قدرت خرید بخش بزرگی از جامعه آمریکاست. رشد کند درآمدهای نیروی کار بخش خصوصی در کنار تورم مداوم و اثرات منفی کوتاهمدت بخش دولتی، وضعیت را پیچیدهتر کرده است.
این مسائل با بدبینی کسبوکارها و نگرانیهای توزیعی در هم تنیدهاند و امنیت مصرفکنندگان را کاهش دادهاند. موضوع «قابلیت استطاعت» هزینهها به یکی از کلیدواژههای انتخابات محلی در سال ۲۰۲۵ تبدیل شده و حتی ترامپ را وادار به کاهش تعرفههای واردات مواد غذایی کرده است.
پس از فروکش کردن شوکهای عرضه ناشی از پاندمی کرونا و جنگ روسیه و اوکراین، تورم در آمریکا و جهان برای دو سال متوالی در سطح ۳ درصد تثبیت شده است. انتظار میرود بانک مرکزی آمریکا سیاست تسهیل پولی را ادامه دهد تا زمانی که تورم به طور قابل توجهی افزایش نیابد.
با کمبود نیروی کار در نیمه دوم ۲۰۲۶، فشار برای تشدید سیاست پولی دوباره افزایش خواهد یافت. بازگشت تقاضای نیروی کار در حالی رخ خواهد داد که عرضه نیروی کار کمتر از قبل است و این احتمال تورم پایدار و کاهش بازار کار تا پایان سال ۲۰۲۶ را افزایش میدهد.
در نهایت، اقتصاد آمریکا به شکل «K» باقی خواهد ماند: رشد اقتصادی و سود گروههای ثروتمند ادامه دارد، اما بخش بزرگی از نیروی کار و مصرفکنندگان از این رشد عقب ماندهاند و فشارهای اجتماعی-اقتصادی افزایش یافتهاند.
منبع: policycenter