پایگاه خبری فولاد ایران - هند و چین که در سالهای اخیر نزدیک به ۸۰ درصد نفت صادراتی روسیه را خریداری کردهاند، عملاً ستون اصلی درآمدهای نفتی کرملین شدهاند. طبق گزارش سایت خبری united24media این دو کشور با خرید نفت روسیه با تخفیفهای تحریمی، نهتنها هزینه انرژی خود را کاهش دادهاند بلکه مزیت رقابتی برای صنایعشان ایجاد کردهاند. اما اکنون با تهدید تعرفههای جدید ایالات متحده، ادامه همکاری با روسیه بیش از آنکه سودآور باشد، میتواند برای اقتصاد آنها خطرساز شود.
تا پیش از حمله تمامعیار روسیه به اوکراین، هند تقریباً هیچ نفتی از روسیه وارد نمیکرد. اما پس از تحولات جنگ، نظم بازار انرژی جهانی تغییر کرد و روسیه—که بازار اروپای خود را از دست داده—به دو مشتری اصلی یعنی هند و چین وابسته شد. تنها در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، روسیه بزرگترین تأمینکننده نفت هند بود و ۳۵ درصد از واردات نفت این کشور را تأمین کرد.
اما این وضعیت ممکن است تغییر کند. دونالد ترامپ اعلام کرده که از اول اوت، بر کالاهای هندی ۲۵ درصد تعرفه وضع خواهد کرد. او همچنین تهدید کرده است که هند و چین را به دلیل ادامه خرید انرژی از روسیه هدف تحریمهای اضافی قرار میدهد. ترامپ نوشت که هند «بزرگترین خریدار انرژی روسیه» است و در زمانی که جهان خواهان توقف جنگ در اوکراین است، باید هزینه این همکاری را بپردازد.
در شرایط فعلی، حتی حداقل سطوح تعرفههای پیشنهادی میتواند تمام مزایای نفت ارزان روسیه را برای چین و هند از بین ببرد. این تهدید، نهتنها سیاست انرژی آنان را تحت فشار قرار میدهد، بلکه ممکن است روسیه را وارد بحرانی عمیقتر کند.
نفت چه نقشی در بقای اقتصاد جنگی روسیه دارد؟
برای روسیه، فروش نفت به چین و هند ستون اصلی تأمین مالی جنگ است:
• نفت و فرآوردههای نفتی ۴۵ درصد صادرات کالایی روسیه را تشکیل میدهد.
• درآمد سالانه این بخش بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار است.
• نیمی از جمعیت روسیه بهطور مستقیم یا غیرمستقیم از همین درآمدها حمایت میشوند.
با وجود اینکه آمارهای رسمی رشد اسمی GDP را نشان میدهد، بخشهای مختلف اقتصاد روسیه در حال رکود یا سقوط هستند. تورم دورقمی، نرخ بهره بیسابقه، کاهش کیفیت وامهای بانکی و فرسایش سرمایه اقتصادی، وضعیت روسیه را شکننده کرده است. با این حال، درآمدهای جنگی به کرملین اجازه داده بخش بزرگی از نیروی کار را در بخشهای نظامی و دفاعی بهکار گیرد. از خطوط مونتاژ پهپاد در تاتارستان تا نیروهای داوطلب در جبهه، پول جنگ هزاران نفر را هر ماه جذب میکند؛ بهطوری که یک سال خدمت جنگی میتواند تا ۵۰ هزار دلار درآمد داشته باشد.
در چنین شرایطی، درآمد نفتی برای ادامه تأمین مهمات، تجهیز صنایع نظامی و جذب نیروهای تازهنفس ضروری است.
چرا کاهش صادرات نفت میتواند روسیه را فلج کند؟
روسیه حدود ۱۰ درصد صادرات جهانی نفت را در اختیار دارد، اما نقطه ضعف بزرگ آن این است که:
• ظرفیت ذخیرهسازی کافی ندارد
• کاهش استخراج باعث خسارت دائمی به چاهها میشود
• بسیاری از میادین نفتی روسیه به فناوریهای خارجی وابستهاند
هماکنون وضعیتی مشابه در بخش گاز رخ داده است. پس از از دست دادن اروپا، گاز مازاد روسیه به حدی انباشته شده که ذخایر این کشور در آستانه پر شدن کامل قرار گرفته و گازپروم به پایینترین ارزش سهام از بحران مالی جهانی رسیده است. اخراج نیروها نیز ادامه دارد. اگر چنین وضعیتی در صنعت نفت تکرار شود—که بسیار بزرگتر و حساستر از بخش گاز است—روسیه نهتنها دچار بحران مالی، که با یک فروپاشی انرژی چند دههای روبهرو خواهد بود.
هند و چین چه اهرمی در برابر روسیه دارند؟
تعرفههای ۲۵ تا ۱۰۰ درصدی آمریکا هرگونه مزیت خرید نفت ارزان روسیه را از بین خواهد برد. با این حال، هند و چین حداکثر تا سپتامبر فرصت دارند از نفوذ خود بر بازار انرژی روسیه استفاده کنند و کرملین را به توقف جنگ یا آتشبس پایدار تشویق کنند؛ زیرا حجم خرید نفت آنها به روسیه قدرت نفوذ و فشار بیسابقهای میدهد.
منبع: united24media