پایگاه خبری فولاد ایران - رقابت بر سر منابع حیاتی، روابط کشورها را تحت فشار قرار داده است. طبق گزارش اکونومیست، با تشدید تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب شیرین، رقابت میان کشورهای جنوب آسیا بر سر کنترل رودخانه‌ها و منابع آبی وارد مرحله‌ای حساس شده است. منطقه‌ای که خانه نزدیک به یک‌چهارم جمعیت جهان است، اکنون با بحران کمبود آب، رشد سریع جمعیت و افزایش فشار بر زیرساخت‌های کشاورزی و شهری روبه‌روست؛ و این وضعیت خطر بروز تنش‌های سیاسی و حتی درگیری‌های فرامرزی را افزایش داده است.
بر اساس این گزارش، محور اصلی این اختلاف‌ها رودخانه‌های بزرگ فرامرزی مانند گنگ، براهماپوترا و سند هستند که از کوه‌های هیمالیا سرچشمه گرفته و از چندین کشور از جمله چین، هند، نپال، بنگلادش و پاکستان عبور می‌کنند. هرگونه تغییر در مسیر، ساخت سد یا افزایش برداشت آب در بخش‌های بالادستی می‌تواند مستقیماً بر کشاورزی، تولید برق و دسترسی به آب آشامیدنی در کشورهای پایین‌دست اثر بگذارد.
چین در دو دهه اخیر ساخت سدهای بزرگ بر روی براهماپوترا را گسترش داده و این موضوع نگرانی هند را درباره کاهش جریان آب در ایالت‌های شمال‌شرقی‌اش افزایش داده است. از سوی دیگر، هند خود درگیر اختلافات دیرینه با پاکستان بر سر رودخانه‌ی سند است؛ اختلافاتی که بارها هم‌زمان با تنش‌های سیاسی و نظامی دو کشور تشدید شده‌اند.
در همین حال، بنگلادش که به شدت به جریان آب گنگ و براهماپوترا برای کشاورزی و تأمین آب شهری وابسته است، در سال‌های اخیر با کم‌آبی شدید در فصل‌های خشک مواجه شده است. این کشور نگران است که پروژه‌های انتقال آب و سدسازی در هند، جریان آب حیاتی را کاهش دهد.
کارشناسان هشدار می‌دهند که تغییرات اقلیمی، با ذوب سریع‌تر یخچال‌های هیمالیا و تغییر الگوهای بارش، می‌تواند نوسان جریان رودخانه‌ها را تشدید کند؛ به‌گونه‌ای که برخی مناطق با سیلاب‌های شدید و برخی دیگر با خشکسالی طولانی‌مدت روبه‌رو شوند. این وضعیت نیاز به همکاری منطقه‌ای و توافق‌های پایدار را بیش از هر زمان دیگر ضروری کرده است.
با این حال، اختلافات ژئوپولیتیک، بی‌اعتمادی تاریخی و رقابت راهبردی میان دولت‌ها باعث شده مذاکرات آبی اغلب کند، شکننده و بدون نتیجه ملموس باشد. به گفته تحلیل‌گران، آینده امنیت در جنوب آسیا نه فقط به مرزها و ارتش‌ها، بلکه به جریان آب در رودخانه‌ها وابسته است.
منبع: اکونومیست