پایگاه خبری فولاد ایران - وقتی نام عربستان سعودی به میان می‌آید، نخستین چیزی که به ذهن می‌رسد، ثروت عظیم این کشور از محل نفت است.
اما اکنون پادشاهی سعودی در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود در حال گسترش دامنه فعالیت اقتصادی به حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، گردشگری و ورزش است تا مسیر رشد خود را از وابستگی تاریخی به نفت جدا کند.
طبق گزارش CNBC، به گفته خالد الفالح، وزیر سرمایه‌گذاری عربستان، اکنون بیش از ۵۰.۶ درصد از اقتصاد کشور به‌طور کامل از نفت جدا شده است.
عربستان سعودی در حال تمرکز بر بخش‌های نوظهور و پرشتاب از جمله هوش مصنوعی (AI) است و آن را یکی از محورهای اصلی رشد آینده معرفی کرده است.
الفالح گفت که کشورش می‌خواهد به یکی از سرمایه‌گذاران کلیدی در توسعه کاربردهای هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی بزرگ تبدیل شود و همچنین مرکز داده‌هایی در مقیاس و با هزینه رقابتی بی‌سابقه در جهان ایجاد کند.
مدیرعامل شرکت تراشه‌های هوش مصنوعی Groq، «جاناتان راس»، به CNBC گفت که عربستان به دلیل مازاد انرژی و زیرساخت قوی خود، ظرفیت بالایی برای توسعه زیرساخت هوش مصنوعی دارد.
طبق برآورد شرکت PwC، عربستان می‌تواند تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۱۳۵ میلیارد دلار سود از اقتصاد هوش مصنوعی کسب کند.
بر اساس گزارش عملکرد بودجه سه‌ماهه دولت، کل درآمد دولت در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ به ۵۶۵.۲۱ میلیارد ریال سعودی (حدود ۱۵۰.۷ میلیارد دلار) رسید که ۵۳.۴ درصد آن از نفت تأمین شد — رقمی که در سال ۲۰۱۹ حدود ۶۸ درصد بود.
در سال ۲۰۲۴، تولید ناخالص داخلی عربستان ۱.۳ درصد رشد داشت که عمدتاً ناشی از افزایش ۴.۳ درصدی فعالیت‌های غیرنفتی بود، در حالی که فعالیت‌های نفتی ۴.۵ درصد کاهش یافتند.
صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) که بازوی اصلی ثروت ملی عربستان محسوب می‌شود، از محل درآمدهای نفتی در حوزه‌های گوناگون سرمایه‌گذاری کرده است، از فناوری و بازی‌های ویدئویی گرفته تا ورزش و سرگرمی.
این صندوق سهام‌هایی در شرکت Electronic Arts خریداری کرده، در صندوق ویژن سافت‌بانک با همکاری «ماسایوشی سون» مشارکت داشته و در سال ۲۰۲۱ باشگاه نیوکاسل یونایتد انگلیس را خریداری کرد.
الفالح در پاسخ به پرسشی درباره کاهش قیمت نفت گفت که عربستان هیچ برنامه‌ای برای کاهش بودجه عمومی ندارد و هزینه‌های دولت طبق برنامه ادامه خواهد یافت.
بخش گردشگری نیز به یکی از محورهای کلیدی رشد در عربستان بدل شده است.
به گفته احمد الخطیب، وزیر گردشگری، سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی از ۳ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۵ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.
او ابراز امیدواری کرد که این بخش بتواند تا سال ۲۰۳۰ سهم خود را به ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش دهد و در بلندمدت به ۲۰ درصد برساند.
عربستان سعودی در مسیر گذار تاریخی از اقتصاد متکی به نفت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و فناورانه قرار دارد. تمرکز بر هوش مصنوعی، گردشگری و سرمایه‌گذاری بین‌المللی، جایگاه این کشور را به‌عنوان بازیگری پیشرو در اقتصاد نوظهور دیجیتال جهان تثبیت می‌کند، در حالی که همچنان از درآمدهای نفتی به‌عنوان موتور تأمین مالی این تحول استفاده می‌کند.
منبع: CNBC