پایگاه خبری فولاد ایران - در حالی که بسیاری از کشورهای جهان رو به بازار آزاد و کاهش نقش مستقیم دولت در اقتصاد آورده‌اند، چین همچنان به حفظ و تأکید بر برنامه‌های پنج-ساله خود وفادار مانده است. طبق گزارش فایننشال تایمز، این رویکرد چند وجهی را می‌توان چنین خلاصه کرد:
1. ابزار سیگنال‌دهی و هماهنگی سیاست‌ها
برنامه‌های پنج-ساله به چین امکان می‌دهد تا اولویت‌ها و چشم‌اندازهای خود را برای بخش‌های اقتصادی، صنعتی و اجتماعی تعیین کند؛ برای مثال در «۱۴مین برنامهٔ پنج-ساله» بخش فناوری، صادرات، مصرف داخلی و رفاه اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.
به بیان دیگر، این برنامه‌ها می‌توانند بخش خصوصی، شرکت‌های دولتی، استان‌ها و نهادهای محلی را حول محور اهداف کلان بسیج کنند.
2. تثبیت مشروعیت و قدرت سیاسی حزب حاکم
حزب کمونیست چین با تکیه بر این برنامه‌ها نشان می‌دهد که قادر است هدایت راهبردی توسعه را بر عهده گیرد، موضوعی که در شرایط چالش‌های داخلی و بین‌المللی برای مشروعیت آن اهمیت دارد.
از منظر حزب، این برنامه‌ها بخش مهمی از «مزیت حکمرانی» چین با «ویژگی‌های سوسیالیستی» محسوب می‌شوند.
3. علامت‌دهی برای بازارها و سرمایه‌گذاری‌ها
با اعلام اهداف و اولویت‌ها در قالب برنامه‌های رسمی، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند تصمیم‌گیری بهتری انجام دهند. برای مثال حوزه‌های فناوری، نوآوری، مصرف داخلی یا ارتقای ساختار صنعتی، در جدول برنامه مشخص می‌شوند.
4. انطباق با محیط بین‌المللی پرتنش و چالش‌های داخلی
در شرایطی که فشارهای بین‌المللی (مثلاً رقابت با آمریکا، محدودیت‌های فناوری) افزایش یافته است، چین از برنامه‌های پنج-ساله برای تنظیم مسیر بلندمدت خود بهره می‌برد.
افزون بر این، چالش‌هایی مانند جمعیت در حال پیر شدن، رکود مصرف، مازاد ظرفیت تولید نیز نیاز به سیاست‌گذاری هماهنگ دارند.
درکل، برنامه‌های پنج-ساله در چین دیگر صرفاً ابزار برنامه‌ریزی اقتصادی نیستند؛ بلکه نماد یک مدل حکمرانی توسعه‌محور‌اند که در آن بازار و دولت با هم ترکیب شده‌اند. این مدل برای چینی‌ها هم به معنای «هدایت کلان» است و هم «ثبات سیاسی و اقتصادی». در نتیجه، حتی اگر جهان از مدل‌های برنامه‌ریزی سخت‌گیرانه فاصله گرفته باشد، چین هنوز بر این فرم تأکید دارد چون آن را برای شرایط خاص خود مناسب می‌داند.
منبع: فایننشال تایمز