پایگاه خبری فولاد ایران - نقش هوش مصنوعی در آینده انرژی پاک دوگانه است: از یک‌سو می‌تواند موتور نوآوری و بهینه‌سازی باشد، و از سوی دیگر به‌دلیل مصرف عظیم انرژی به تهدیدی برای کربن‌زدایی بدل شود.
بر اساس گزارش اویل پرایس، آموزش مدل‌های بزرگ زبانی مانند ChatGPT یا DeepSeek بسیار انرژی‌بر است و حتی هر پرسش کاربر می‌تواند ردپای کربنی قابل توجهی داشته باشد. این روند باعث افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای در شرکت‌های فناوری شده است؛ برای نمونه، انتشار کربنی گوگل طی پنج سال گذشته ۴۸ درصد افزایش یافته و این شرکت اذعان کرده که رسیدن به هدف خالص صفر تا سال ۲۰۳۰ با ادغام گسترده‌تر AI چالش‌برانگیز خواهد بود.
تقاضای بالای مراکز داده برای انرژی باعث شتاب در ساخت نیروگاه‌های گازسوز و نگرانی در زمینه امنیت انرژی در کشورهایی شده که تولید برق آن‌ها از رشد تقاضا عقب افتاده است. با این حال، نبود الزام برای شفاف‌سازی میزان مصرف انرژی توسط شرکت‌های AI، برآورد دقیق آثار زیست‌محیطی را دشوار کرده است.
در مقابل، کارشناسانی معتقدند که نگرانی‌ها اغراق‌آمیز است؛ چراکه هوش مصنوعی می‌تواند کارایی بسیاری از صنایع ناکارآمد مانند زنجیره‌های ارزش مواد و زیست‌فناوری را افزایش دهد. همچنین، AI در توسعه انرژی‌های پاک نقشی حیاتی خواهد داشت: از یافتن مواد جدید برای ذخیره‌سازی انرژی گرفته تا مدیریت شبکه‌های هوشمند برق برای ادغام بهتر انرژی‌های تجدیدپذیر. وزارت انرژی آمریکا نیز تأکید کرده است که یادگیری ماشینی می‌تواند به بهبود برنامه‌ریزی شبکه، مجوزدهی و تاب‌آوری سیستم برق کمک کند.
با این حال، استفاده «ناپخته» و بدون چارچوب از AI می‌تواند هزینه‌های بالایی برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته باشد. کارشناسان هشدار داده‌اند که در برخی ایالت‌های آمریکا، رشد سریع مراکز داده موجب افزایش قبوض برق خانوارها و انتقال ثروت از مصرف‌کنندگان به شرکت‌های بزرگ شده است.
در مجموع، آینده هوش مصنوعی در گذار انرژی به نحوه مدیریت آن بستگی دارد. اگر AI به بهینه‌سازی گسترده انرژی منجر شود، می‌تواند به‌طور خالص به سود کربن‌زدایی تمام شود؛ اما در کوتاه‌مدت، مصرف بالای انرژی آن تهدیدی جدی برای تحقق اهداف اقلیمی است.
منبع: Oilprice