پایگاه خبری فولاد ایران- ایالات متحده قصد دارد تعرفه‌ای ۵۰ درصدی بر واردات مس اعمال کند؛ تصمیمی که بازار جهانی این فلز حیاتی را به شدت تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش ناگهانی قیمت‌ها شده است. این اقدام که از سوی دونالد ترامپ وعده داده شده، با واکنش فوری معامله‌گران و کشورهای صادرکننده روبه‌رو شده و موجب تلاش برای تسریع ارسال محموله‌ها به آمریکا پیش از اجرایی شدن تعرفه شده است. کشورهای صادرکننده بزرگی مانند شیلی، که بخش زیادی از اقتصادشان بر پایه صادرات مس بنا شده، نسبت به این سیاست ابراز نگرانی کرده‌اند.
به گزارش مجمع جهانی اقتصاد، مس یکی از ضروری‌ترین فلزات در اقتصاد مدرن است. از آن در تولید گوشی‌های هوشمند، خودروهای برقی، زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر، شبکه‌های برق، توربین‌های بادی و مراکز داده هوش مصنوعی استفاده می‌شود. با افزایش تقاضا برای خودروهای الکتریکی و توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی، نیاز به مس در حال رشد چشمگیر است. به‌عنوان نمونه، تنها ساخت یک مرکز داده می‌تواند به بیش از ۲۷ تن مس نیاز داشته باشد.
در حال حاضر، آمریکا نزدیک به نیمی از نیاز خود به مس تصفیه‌شده را از طریق واردات تأمین می‌کند؛ عمدتاً از شیلی، کانادا و مکزیک. این میزان وابستگی نسبت به عناصر خاکی کمیاب کمتر است، اما همچنان نگرانی‌هایی را درباره امنیت تأمین این فلز به‌وجود آورده است. هرچند منابع مس در خاک آمریکا وجود دارد، ظرفیت استخراج و فرآوری آن در مقایسه با کشورهای دیگر محدود است و همین امر سبب شده تلاش‌هایی برای افزایش تولید داخلی آغاز شود، از جمله طرح‌هایی برای راه‌اندازی معادن جدید پس از یک دهه رکود.
اعمال تعرفه‌های سنگین می‌تواند پیامدهای زنجیره‌ای در بازار جهانی ایجاد کند. به‌دلیل محدودیت واردات از روسیه پس از حمله به اوکراین، اروپا به‌شدت به واردات از لهستان و سایر منابع جایگزین متکی شده است. اعمال تعرفه در آمریکا می‌تواند فشار مضاعفی بر بازار جهانی وارد کند و حتی باعث کمبودهای منطقه‌ای شود.
از سوی دیگر، چین که بزرگ‌ترین واردکننده مس در جهان است، در حال افزایش تولید داخلی و گسترش نفوذ در منابع خارجی به‌ویژه در جمهوری دموکراتیک کنگو است. پیش‌بینی می‌شود تولید مس در چین تا سال ۲۰۲۸ بیش از چهار برابر شود، اما با توجه به روند کنونی، آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده که جهان ممکن است طی دهه آینده با کمبود جدی مس مواجه شود.
مس نه تنها نقشی اقتصادی دارد بلکه به فرهنگ و تاریخ نیز گره خورده است. کشور زامبیا، با داشتن منابع غنی مس، اکنون بزرگ‌ترین صادرکننده مس خام در جهان است. حتی سبک موسیقی‌ای به‌نام «زام‌راک» در این کشور از دل زندگی معدنچیان شکل گرفته بود. نوسانات قیمت جهانی مس تأثیرات اقتصادی شدیدی بر جوامعی مانند زامبیا دارد.
در آمریکا نیز سابقه‌ای طولانی در استخراج مس وجود دارد. مناطقی مانند «سرزمین مس» در شمال آمریکا پیش‌تر قطب تولید این فلز بودند، هرچند بسیاری از معادن در دهه‌های گذشته بسته شده‌اند. در حال حاضر، ایالت آریزونا مجدداً به یکی از مراکز اصلی تولید مس تبدیل شده است.
فراتر از استخراج، زنجیره تأمین مس بسیار پیچیده است و شامل فرآوری، بسته‌بندی، ترخیص گمرکی و فروش بین‌المللی می‌شود. در این میان، کشورهایی مانند سوئیس نقش کلیدی در انتقال و فروش رسمی مس دارند، حتی اگر فیزیکاً مس هرگز وارد خاک آن‌ها نشود.
افزایش قیمت مس همچنین پدیده‌ای ناخواسته را تقویت کرده است: سرقت. در برخی موارد، کابل‌های مسی از زیرساخت‌های حیاتی نظیر خطوط قطار ربوده شده‌اند که نشان‌دهنده شدت تقاضا برای این فلز است.
در نهایت، اگرچه تعرفه‌های پیشنهادی آمریکا ممکن است تأثیرات فوری و نوسانات قیمتی به همراه داشته باشد، اما چالش بزرگ‌تر، کمبود جهانی مس در برابر تقاضای روزافزون برای فناوری‌های سبز و دیجیتال است. مسأله‌ای که تنها با اصلاح سیاست‌های جهانی، سرمایه‌گذاری در تولید پایدار، و بازیافت گسترده قابل حل خواهد بود.
منبع: World Economic Forum