پایگاه خبری فولاد ایران- چین از ماه آوریل ۲۰۲۵ مجموعه وسیعی از محدودیتهای صادراتی را اعمال کرده است تا از این ابزار بهعنوان اهرم فشار در برابر آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر قدرتها در مذاکرات اقتصادی و فناوری بهره ببرد. این محدودیتها در چهارچوب سیاست مقابلهای در برابر تحریمهای آمریکا طراحی شدهاند.
به گزارش فایننشال تایمز، عناصر کمیاب (Rare Earths) از جمله محصولات مهم در این میان هستند. این مواد حیاتی برای صنایع نیمهرسانا، خودروهای برقی و صنایع نظامی می باشند. احتمال گسترش محدودیتها به تیتانیوم، منیزیم و فلزات حیاتی دیگر نیز وجود دارد تا تاثیر ژئوپلیتیک بیشتری ایجاد شود.
شرکتهای غربی از توقف یا تاخیرهای مجوز صادرات شکایت دارند، چرا که این تأخیرها زنجیرههای تأمین بهویژه در خودروسازی و صنایع دفاعی را مختل کردهاند. با تسلط بیش از ۷۰٪ بر استخراج و بیش از ۹۰٪ بر فرآوری عناصر کمیاب، چین میتواند از این محصولات بهعنوان اهرم مذاکرات گستردهتر سیاسی و تجاری استفاده کند.
کشورهای غربی اکنون به تنوع بخشی منابع و افزایش ذخایر استراتژیک روی آوردهاند تا از آسیبپذیری زنجیره تامین بکاهند.
صنایع خودروسازی (بهویژه خودروهای برقی)، هوافضا و نیمهرسانا بیشترین آسیب را دیدهاند؛ تولید برخی کارخانهها بهدلیل فقدان مواد اولیه متوقف شده است. دولتها و شرکتهای غربی بهدنبال جایگزینسازی منابع و سرمایهگذاری در پروژههای استخراج و فرآوری جایگزین هستند. کنترل صادرات به ابزاری مهم برای چین در دستیابی به اهداف ژئوپلیتیک بدل شده و نشاندهنده بلوغ این سیاست برای استفاده بهعنوان بازدارنده است.
چین با تسلط بر منابع استراتژیک، در حال تجهیز بیشتر خود برای استفاده از کنترل صادرات بهعنوان ابزار فشار در رقابت جهانی است. این اقدامات تأثیرات عمیقی بر زنجیره تأمین بینالمللی دارد و باعث میشود غرب در مسیر تلاش برای خودکفایی و تنوعدهی منابع قرار گیرد. نتیجه این میشود که مذاکرات تجاری و فناوری آینده را با چالشهای جدیدی مواجه کند.
منبع: فایننشال تایمز