پایگاه خبری فولاد ایران- در میانه‌ی جنگی طولانی، کاهش قیمت نفت، تحریم‌های شدید و اقتصادی که در سراشیبی قرار دارد، روبل روسیه در حال افزایش است.
در واقع، طبق اعلام بانک آمریکا، روبل بهترین عملکرد را در میان ارزهای جهان در سال جاری (۲۰۲۵) داشته و بیش از ۴۰٪ رشد کرده است. این جهش خیره‌کننده روبل، تغییر جهتی آشکار نسبت به دو سال گذشته است که طی آن، ارز ملی روسیه به‌شدت کاهش یافته بود.
به گزارش سی ان بی سی، تقویت روبل بیشتر از آن‌که ناشی از افزایش ناگهانی اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی باشد، حاصل کنترل‌های سرمایه‌ای سخت‌گیرانه، سیاست‌های پولی انقباضی و تضعیف دلار آمریکا است.
برندن مک‌کنا، اقتصاددان بین‌المللی و استراتژیست ارز خارجی در بانک ولز فارگو، سه دلیل برای رشد روبل ذکر می‌کند:
1. بانک مرکزی روسیه نرخ بهره را بالا نگه داشته است.
2. کنترل‌های سرمایه‌ای و محدودیت‌های ارزی بیشتر شده‌اند.
3. برخی پیشرفت‌ها یا تلاش‌ها برای رسیدن به صلح میان روسیه و اوکراین مشاهده شده‌اند.
بانک مرکزی روسیه با حفظ سیاست‌های انقباضی برای مهار تورم بالا، نرخ بهره را در سطح ۲۰٪ نگه داشته و دسترسی به اعتبار را محدود کرده است. این نرخ‌های بالای بهره، کسب‌و‌کارهای داخلی را از واردات بازمی‌دارند و در نتیجه، تقاضا برای ارز خارجی کاهش یافته است.
به گفته آندری ملاشِنکو، اقتصاددان در شرکت Renaissance Capital، مصرف ضعیف داخلی باعث شده واردکنندگان روسی کمتر به ارز خارجی نیاز داشته باشند. این کاهش تقاضا به نفع روبل عمل کرده، چون بانک‌ها
در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۵، واردات کالاهای بادوام مانند لوازم الکترونیکی، خودرو و کامیون‌ها که در نیمه دوم سال قبل برای فرار از تعرفه‌های وارداتی انبار شده بودند، کاهش یافت. این کاهش تقاضا برای کالاهای وارداتی، فشار کمتری بر روبل وارد کرده است.
از سوی دیگر، صادرکنندگان روسی—به‌ویژه در صنعت نفت—در حال تبدیل درآمدهای دلاری خود به روبل هستند. دولت روسیه شرکت‌های بزرگ صادراتی را ملزم کرده است که بخش قابل‌توجهی از درآمدهای ارزی‌شان را به کشور بازگردانند و آن را در بازار داخلی به روبل تبدیل کنند.
بر اساس داده‌های بانک مرکزی روسیه (CBR)، بین ژانویه تا آوریل ۲۰۲۵، فروش ارز خارجی توسط صادرکنندگان بزرگ به ۴۲.۵ میلیارد دلار رسیده که نسبت به چهار ماه پیش از آن حدود ۶٪ افزایش داشته است.
کاهش عرضه پول توسط CBR نیز یکی دیگر از عوامل تقویت روبل است. به گفته استیو هنکی، استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه جان هاپکینز، در آگوست ۲۰۲۳ نرخ رشد عرضه پول به حدود ۲۳.۹٪ در سال رسیده بود. اما از ژانویه ۲۰۲۵ این نرخ منفی شده و اکنون با نرخ -۱.۱۹٪ در سال در حال کاهش است.
امیدها به یک توافق صلح میان روسیه و اوکراین، پس از انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، نیز به افزایش خوش‌بینی منجر شده است. برخی سرمایه‌ها به دارایی‌های روبلی بازگشته‌اند، هرچند هنوز کنترل‌های سرمایه‌ای برقرارند.
با وجود قدرت فعلی روبل، تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که ممکن است این روند دوام نیاورد. قیمت نفت—یکی از ارکان صادرات روسیه—در سال جاری به‌شدت کاهش یافته و این می‌تواند جریان ورود ارز خارجی به کشور را کاهش دهد.
ملاشِنکو می‌گوید:
«باور داریم که روبل به اوج خود رسیده و ممکن است به‌زودی تضعیف شود.»
او می‌افزاید که کاهش قیمت نفت باید در قالب کاهش درآمدهای صادراتی و فروش ارز خارجی ظاهر شود.
برندن مک‌کنا نیز هشدار می‌دهد که اگر مذاکرات صلح به توافقی واقعی ختم شود، کنترل‌های ارزی برداشته خواهند شد و این ممکن است به افت سریع روبل منجر شود.
تحلیل‌گران صنعت نفت می‌گویند که صادرکنندگان روسی اکنون با حاشیه سود کمتر مواجه‌اند، به‌ویژه در زمینه نفت، زیرا قیمت نفت کاهش یافته و روبل قوی‌تر شده است.
در همین حال، دولت نیز با فشار مالی مواجه است، چرا که درآمدهای نفت و گاز در حال کاهش‌اند. بر اساس گزارش هلی سیمولا، اقتصاددان ارشد بانک مرکزی فنلاند، درآمدهای نفت و گاز در سال ۲۰۲۴ حدود ۳۰٪ از بودجه فدرال روسیه را تشکیل می‌داد.
علاوه بر این، با توجه به انزوای روسیه از بازار جهانی (خارج از تجارت نفت)، ضعیف یا قوی شدن روبل تأثیر چندانی بر رقابت‌پذیری صادراتی کشور ندارد.
منبع: CNBC