پایگاه خبری فولاد ایران- لیبی، ثروتمندترین کشور شمال آفریقا از نظر منابع طبیعی، با ذخایر عظیم نفت، گاز و مواد معدنی، بار دیگر در بزنگاهی حساس قرار گرفته است. با وجود این پتانسیل قابل توجه، کشور همچنان با بی‌ثباتی دست‌وپنجه نرم می‌کند و فاقد توجه بین‌المللی لازم برای تحقق پیشرفت پایدار است. دولت به رسمیت شناخته‌شده بین‌المللی لیبی، با حمایت غرب و ترکیه، در تلاش است تا بخش بالادستی نفت و گاز خود را احیا کند؛ بخشی که هم‌اکنون توجه جهانی قابل توجهی را به خود جلب کرده است.
طبق گزارش اویل پرایس، در «همایش انرژی آفریقا» که در پاریس برگزار شد، عبدالکبیر الفخری، نماینده وزارت نفت و گاز لیبی اعلام کرد که نزدیک به ۴۰ شرکت بین‌المللی علاقه خود را به شرکت در دور آتی واگذاری مجوزها اعلام کرده‌اند. این دور که انتظار می‌رود رسماً در نوامبر ۲۰۲۵ آغاز شود، تمرکز ویژه‌ای بر منابع دریایی خواهد داشت؛ حوزه‌ای که تا کنون کمتر مورد اکتشاف قرار گرفته است.
بر اساس اطلاعات وزارتخانه، این دور واگذاری که نخستین بار در مارس ۲۰۲۵ معرفی شد، شامل ۲۲ بلوک دریایی و خشکی در مساحتی بالغ بر ۲۳۵٬۲۶۷ کیلومتر مربع است:
• ۱۲۸٬۷۱۴ کیلومتر مربع در دریا
• ۱۰۶٬۵۵۳ کیلومتر مربع در خشکی
این بلوک‌ها عمدتاً در حوضه‌های سرت (Sirte)، غدامس (Ghadames) و مرزق (Murzuq) قرار دارند، و احتمال فعالیت آینده در حوضه کفره (Kufra) نیز مطرح است. قراردادها تحت مدل توافق‌نامه مشارکت در تولید (PSA) پیشنهاد خواهند شد و انتظار می‌رود بین ۲۲ تا ۳۰ نوامبر نهایی و امضا شوند.
برآوردها حاکی از آن است که این بلوک‌ها حاوی حدود ۱.۶۳ میلیارد بشکه معادل نفت کشف‌شده هستند. دولت لیبی این فرصت‌ها را از طریق رویدادهایی در هیوستون، لندن و استانبول ترویج کرده است. شرکت‌های بزرگ انرژی اروپا مانند شل، بی‌پی، توتال‌انرژیز، انی و اکوئینور انتظار می‌رود حضور فعال داشته باشند، به همراه شرکت‌های آمریکایی نظیر کونوکوفیلیپس که سابقه طولانی در کنسیون واهه (Waha) دارد. رئیس کونوکوفیلیپس در منطقه اروپا، خاورمیانه و آفریقا، اشتاینر واگه، تأیید کرد که علاقه آمریکا به گسترش فعالیت در لیبی ادامه دارد.
با توجه به تقاضای جهانی فزاینده برای منابع هیدروکربنی و نیاز فوری لیبی به تنوع‌بخشی اقتصادی، این دور واگذاری از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است. برای اروپا نیز، ورود مقادیر جدید نفت و گاز از لیبی می‌تواند در شرایط نااطمینانی ژئوپلیتیکی، به‌طور قابل توجهی امنیت انرژی را تقویت کند.
اما بی‌ثباتی مداوم، بزرگ‌ترین تهدید برای این پیشرفت‌ها باقی مانده است. درگیری‌های اخیر در طرابلس که در پی کشته شدن فرمانده قدرتمند شبه‌نظامی، عبدالغنی الککلی (معروف به غنیوه) شعله‌ور شد، بار دیگر شکنندگی فضای امنیتی لیبی را آشکار کرد.
هم‌زمان با این ناآرامی‌ها، سفر ژنرال حفتر به مسکو نیز توجه‌ها را جلب کرد. او به همراه پسرش، صدام حفتر، با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، و آندری بلوسوف، وزیر دفاع جدید روسیه دیدار کرد. طبق گزارش‌ها، موضوع گفت‌وگوها شامل افزایش همکاری‌های نظامی، توافق‌های تسلیحاتی، و ایجاد زیرساخت‌های نظامی روسی در شرق لیبی بوده است—اقدامی که در صورت تحقق، می‌تواند به شکل چشمگیری نفوذ مسکو را در مدیترانه افزایش دهد.
پس از از دست دادن مواضع راهبردی در سوریه، روسیه به‌طور فعال به‌دنبال دستیابی به پایگاه‌های نظامی و دریایی جدید در شمال آفریقا است. لیبی با ساحل طولانی خود در مدیترانه و نزدیکی‌اش به اروپا، موقعیتی ایده‌آل فراهم می‌آورد. حضور روسیه در لیبی مکمل نفوذ رو به گسترش این کشور در الجزایر، تونس و کشورهای ساحل نظیر مالی، بورکینافاسو، نیجر و چاد است.
رهبران اروپایی نسبت به این تحولات به‌شدت نگران شده‌اند. گویدو کروزتو، وزیر دفاع ایتالیا هشدار داده است که توان نظامی روسیه ممکن است «تنها دو قدم با قلمرو دریایی ایتالیا فاصله داشته باشد»—موضوعی که تهدیدی مستقیم برای جناح جنوبی ناتو و زنجیره تأمین انرژی و کالاهای اروپا محسوب می‌شود.
رقابت ژئوپلیتیکی فزاینده در لیبی احتمالاً بر موفقیت دور آتی واگذاری مجوزها در نوامبر تأثیر خواهد گذاشت.
منبع: Oilprice