پایگاه
خبری فولاد ایران - وحید حاجی پور | تنیدگی دلار و نفت و برخی تلاش‌های بین‌المللی
برای ایجاد شکاف میان این ارتباط، یکی از مهم‌ترین موضوعات چالشی طی سال‌های اخیر بوده
است؛ برخی کارشناسان معتقدند چنین هدفی در کوتاه‌مدت و حتی میان‌مدت قابل تحقق نیست
و برخی دیگر هم استفاده از ارزهای ملی در معاملات را بزرگ کرده و بر این باورند معادلات
بین‌المللی در حال تغییر است و دلار در حال از دست دادن قدرت جادویی خود است. دکتر
فریدون برکشلی رئیس دفتر گروه مطالعات انرژی وین که سال‌ها ریاست امور اوپک ایران را
بر عهده داشت در گفت‌وگویی به این موضوع می‌پردازد که حاوی نکات جالبی است:
🔺در دهه هفناد
میلادی، کشورهای نفتی متوجه شدند بابت نفتی
که می‌فروشند درآمد کمتری به دست می‌آورند. قیمت جهانى نفت، الزاماً به معناى قدرت
خرید واقعى یک بشکه نفت نیست و این موضوعی است که اوپک و تولیدکنندگان نفت نسبت به
آن حساسند و درواقع ایده شکل‌گیری ژنو-1 و ژنو-2 در اواخر دهه ١٩٧٠ منبعث از آن بود.
در سال 1978 در ژنو کنفرانسی را ترتیب دادند که از منافع درآمدی خود محافظت کنند و
به درآمدهای خود ثبات ببخشند. در کنفرانس نخست که به کنفرانس ژنو-1 معروف شد، 9 ارز
بین‌المللی و قدرتمند مانند ارزهای اروپایی و ین ژاپن در سبد اوپک قرار گرفتند و قرار
شد میانگین ارزش این ارزها، برای ارزش‌گذاری و معاملات نفت خام مورداستفاده قرار بگیرد
اما در اجلاس ژنو-2 عربستان پیشنهاد داد دلار را هم به این سبد اضافه کنند زیرا به‌هرحال
دلار ارز مهم و مرجعی بود لذا تعداد ارزها به 10 ارز افزایش پیدا کرد. این موضوع هیچ‌گاه
عملیاتی نشد و نهایت مباحث تا سال 1984 به‌جایی نرسید و همه‌چیز مسکوت ماند.
🔺قذافی اصرار
زیادی برای حذف دلار داشت تا سال 1988 که با حمله نظامی آمریکا به یکی از کاخ‌های او،
دخترش کشته شد و از آن روزبه بعد کمتر دراین‌باره سخن گفت. بسیاری این اتفاق را سرآغاز
خاموشی روحیه انقلابی وی دانستند؛ کسانی که روی قذافی شناخت کافی داشتند حتماً این
موضوع را تائید می‌کنند که قذافی پس‌ازآن اتفاق، دیگر قذافی قبلش نشد.
🔺موارد قذافی
و صدام نشان داد هر کشوری که بخواهد به سمت حذف دلار از نفت قدم بردارد ممکن است به
سرنوشت قذافی و صدام دچار شود. البته این تنها یک تحلیل است و با تغییرات پی‌درپی درصحنه
روابط بین‌الملل و معادلات جهانی، همه‌چیز مانند گذشته نیست. درنهایت باید گفت هژمونی
دلار به منطقه تزلزل رسیده است و حتی اگر جین بخواهد با «اوپک مصرف‌کنندگان» نقش دلار
را در معاملات نفتی کاهش دهد، ممکن است کار به تشدید جنگ‌های تجاری و حتی نظامی کشیده
شود.
🔺 آمریکا با کاهش
ارزش دلار، قدرت خرید کشورهای نفتی را کاهش می‌دهد باوجوداینکه مثلاً قیمت نفت 100
دلار است. تحقیقاتی درباره نفت 50 دلاری طی یکی دو سال گذشته انجام شد که نتیجه جالبی
داشت و آن‌هم اینکه ارزش نفت 50 دلاری، درواقع 28 دلار بود. همه هم این را می‌دانند
ولی در عمل نمی‌توان کاری کرد. چنین سلطه‌ای توسط آمریکا ناعادلانه است و بخشی از سیطره
دلار طی چند دهه اخیر است.
میز نفت