چرا یارانه ۳۷۰ ه.م.ت منجر به افزایش متناسب رفاه نمی‌شه؟

پایگاه خبری فولاد ایران - چطوریه که فقط برای کالای اساسی، بنزین، و گازوییل، دست کم ۳۷۰ ه.م.ت یارانه توزیع می‌شه، اما منجر به افزایش متناسب رفاه نمی‌شه؟

(ه.م.ت = هزار میلیارد تومن)

 یکی یکی یارانه‌ها رو بررسی کنیم:

1️⃣  ۶۶ ه.م.ت یارانه کالای اساسی رو به واردکننده می‌دهند. واردکننده بخشی از یارانه رو نگه می‌داره بقیه رو منتقل می‌کنه به دلال. دلال بخشی از یارانه رو نگه می‌داره، بقیه رو می‌ده به عمده‌فروش. عمده‌فروش بخشی از یارانه رو نگه می‌داره، بقیه رو می‌ده به خرده فروش. تا جنس برسه به دست مصرف‌کننده، چیزی از اون ۶۶ ه.م.ت نمونده. برای همین اون یارانه به افزایش رفاه عموم مردم منجر نمی‌شه.

2️⃣ و 3️⃣  مجموعا بیش از ۳۰۰ ه.م.ت یارانه بر بنزین و گازوییل توزیع می‌شه. برعکس کالای اساسی، بنزین یارانه‌ای مستقیم در جایگاه فروخته می‌شه. پس همه این ۳۰۰ ه.م.ت بدست مصرف‌کننده می‌رسه، درسته؟ نه! اینجا هم همه یارانه به مصرف‌کننده نمی‌رسه.

بخشی قابل توجهی از ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین، و ۹۰ میلیون لیتر گازوییلی که روزانه توزیع می‌شه قاچاق می‌شه. این یعنی بخش قابل توجهی از اون ۳۰۰ ه.م.ت، گیر قاچاقچی‌ها میاد.

اوایل خرداد امسال، مصرف بنزین روزانه حدود ۸۰ میلیون لیتر بود؛ تیر ماه شده بود حدود ۹۰ میلیون لیتر. مصرف کنونی بنزین بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر تخمین زده می‌شه. از خرداد تا حالا، ماشین‌ها بیشتر شده یا جاده‌ها طولانی‌تر شدن؟ هیچکدوم! ارز گرون شده، لذا با توجه به قیمت بنزین در کشورهای مجاور، صرفه قاچاق خیلی زیاد شده. یعنی از ۲۰ میلیون لیتر افزایش خریدی که تو این چهارماه رخ داده، بیشترش داره از مرز قاچاق می‌شه. یعنی تمام یارانه‌اش گیر قاچاقچی میاد، نه مردم عادی. تازه وقتی خرید روزانه بنزین زیر ۸۰ میلیون لیتر بود هم کلی قاچاق بنزین داشتیم.

تو این وضعیت تحریم و کمبود ارز و اقتصاد بلبشو، به هزار زحمت کسری بنزین‌مون رو وارد می‌کنیم و دو دستی تقدیم قاچاقچی می‌کنیم.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

❇️  تنها روشی که یارانه رو به دست مردم می‌رسونه، توزیع یارانه در سمت تقاضاست.

🚫  ارزون نگه داشتن قیمت‌ها، باعث می‌شه بخش زیادی از یارانه، یا به دلال‌های رانتی برسه، یا به قاچاقچی‌ها.

➖سوال پیش میاد که مگه هدفمندسازی یارانه‌ها رو امتحان نکردیم و خیلی بد بود؟

➕ ایده هدفمندسازی یارانه‌ها درست بود. اجراش ۵ اشتباه داشت که اینجا بحث کردیم: https://t.me/Economics_and_Finance/607

➖ ارز کالای اساسی رو می‌شه تو بازار آزاد فروخت. اما قیمت بنزین رو چکار باید کرد؟

➕ تو پست بعدی، به این سوال می‌پردازیم.

وقایع اقتصادیه - پویا ناظران