پایگاه
خبری فولاد ایران - ۳۰ مرداد نوشتم اگرچه طلا
متناسب با ارز قیمت‌گذاری می‌شه، سکه حدوداً ۲۵٪ گرونتر از ارز قیمت می‌خوره. نتیجه
این بود که هر کس بجای سکه، طلا بخره، در بلندمدت حدود ۲۵٪ بیشتر سود می‌کنه.
https://t.me/Economics_and_Finance/567
نیمه شهریور شکاف بین سکه و ارز شروع به کاهش کرد. اواخر شهریور
این شکاف به زیر ۱۰٪ رسید. اوایل هفته گذشته، برای اولین بار بعد
از بیش از یکسال، سکه متناسب با ارز قیمت خورد.
یعنی منطق تناسب قیمتها محقق شد، و هر کس بر مبنای اون منطق عمل
کرد، ۲۵٪ بیشتر سود کرد.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
در سی سال گذشته، هر وقت سکه از ارز جلو زده، ارز رو دنبال خودش
کشیده بالا، و هر وقت سکه عقب مونده، ارز رو کشیده پایین. نیمه سال ۹۶،
با دیدن حرکت سکه، نگران بازار ارز شده بودم.
چهارشنبه گذشته، وقتی دلار ۱۸۶۵۰ تومن بود، سکه
۵/۴ میلیون بود که معادل دلار ۱۸۵۳۰
تومنیه.
یعنی سکه از ارز عقب موند. این اتفاق جدید و مهمی بود. اما با توجه به رکوردهای پیاپی
ارز در روزهای قبلش، تصور نمی‌کردم اینبار عقب‌موندن سکه معنی دفعات قبل رو داشته باشه،
اما قیمت ارز افتاد.
یعنی کاهش ارز بخاطر مداخله بانک مرکزی نبود؟ چرا بود، ولی عقب
موندن سکه به این معنی بود که بازار ارز رمق رشدش رو از دست داده بود. مداخله امروز
بانک مرکزی در حد یه تلنگر کوچیک بود، اما در زمان درست. دو هفته پیش، این مداخله احتمالا
چنین اثری نمی‌داشت.
کاهش دلار دیروز، ترکیبی بود از کاهش تقاضا که در عقب موندن سکه
نمود داشت، و مداخله بانک مرکزی، که پیرو جواز شورای سران قوا صورت گرفت. اما دقت
کنید که عمده عرضه ارزِ دیروز از سوی خانوار بود، و سهم عرضه دولتی کم بود.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
ته این آشوب ارزی چی می‌شه؟
سرانجام این داستان از دو حالت خارج نیست:
۱) یا اقتصاد دلاریزه می‌شه.
یعنی فروشنده‌ها ریال نمی‌پذیرند، و تنها کارکرد ریال می‌شه پرداخت مالیات و عوارض
و خریدن خدمات دولتی مثل بلیط مترو و ... در این صورت، بخاطر کارکرد محدود ریال، ارزشش
خیلی خیلی کم می‌شه.
۲) یا ارزش دلار میاد پایین
تا سطحی که خریدنش برای واردکننده بصرفه، و چنان نرخی امروز بین ۸ تا ۱۰ تومن تخمین
زده می‌شه.
دلار نمی‌تونه بین ۱۲ تا ۲۰
بمونه.
دو حالت بالا، تنها تعادل‌های پایدار هستند. تعادل اول بده چون سرمایه‌گذاری افت می‌کنه،
و امنیت کشور می‌افته دست گانگسترهای مافیایی. تعادل دوم خوبه چون اقتصاد رو عادی می‌کنه.
الان نمی‌شه قطعی گفت اقتصاد در کدوم تعادل پایدار می‌شه. بازار
یک احتمال برای تحقق هر تعادل در نظر داره. با احتساب احتمال تحقق هر تعادل، می‌شه
یک میانگین برای قیمت ارز حساب کرد. این روزها بازار داره ارز رو طبق اون میانگین قیمت‌گذاری
می‌کنه.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
چرا قیمت ارز اینقدر بالا پایین می‌ره، اون هم به این شدت؟
وقتی احتمال تعادل بد می‌ره بالا، قیمت دلار می‌ره بالا. منتها
بالا رفتن دلار، احتمال تحقق تعادل بد رو افزایش می‌ده، که باعث می‌شه دلار بیشتر بره
بالا.
برعکس، اگه خبری احتمال تعادل بد رو کم کنه، دلار میاد پایین
و متعاقبا همین کاهش دلار، احتمال تعادل بد رو کمتر می‌کنه، که به کاهش بیشتر قیمت
منجر می‌شه.
همینطور که می‌بینید، وضعیت بین این دو تعادل بد و خوب، یک وضعیت
بشدت ناپایداره. برای همین وقتی ارز تغییر می‌کنه، این تغییر شدیده. این دامنه دلار
۱۲ تا ۲۰ تومنی که توش
هستیم، یک تعادل ناپایداره.
اقتصاد میخواهد خودش رو به یک تعادل پایدار برسونه و به کمک دولت
نیاز داره. بدون سیاستگذاری درست دولت، دلار هی تو این وضع ناپایدار بالا پایین می‌شه.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
دولت چکار کنه؟
۱) رو راست و صادقانه غلط
بودن سیاستهای شش ماه گذشته رو بپذیره.
۲) سریعا نسبت به حل مشکلات
اضطراری اقتصاد اقدام کنه.
۳) نقشه‌راه اصلاح مشکلات
مهم اقتصاد رو شرح کنه؛ تا آخر سال جزییات کارشناسی رو نهایی کنه؛ و در سال ۹۸ حرکت
اصلاحی رو شروع کنه.
مشکل اضطراری اقتصاد چیه؟
مشکل اضطراری سمت عرضه بازار ارزه:
- باید یک قیمت برای اسکناس داشته باشیم و یک
قیمت برای حواله هر مقصدی. یعنی ارز یارانه‌ای ۴۲۰۰، و بازار نیما
باید جمع بشه.
- موانع کار صرافی‌ها برطرف بشه.
- چارچوب شفافی برای معاونت ارزی بانک مرکزی
ایجاد بشه و فقط هم به نرخ بازار معامله کنه، نه نرخ رانتی.
مشکلات مهم اقتصادی چیه؟
بودجه، بانکداری، بازنشستگی، یارانه (بخصوص انرژی)، مداخلات قیمتی
دولت، گمرک، تعارض منافع.
اقتصاد مثل مریضیه که سرطان داشت، حالا هم تصادف کرده و خونریزی
داره.
جلو خونریزی رو گرفتن اضطراریه، و درمان سرطان مهم. امروز فقط
خون بهش وصل شده، حتی زخم‌های تصادف هنوز پانسمان نشده.
👈 بدون اقدام اصولی
و علمی دولت، بازار آروم نمی‌شه و قیمت ارز در این محدوده ناپایدار و نوسانی گیر می‌کنه.
✍️دکتر پویا ناظران
منبع: وقایع اقتصادیه