پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- قسمت اول
در‌خصوص الگوی توسعه فولاد در ایران، بحث‌ها و نظرات کارشناسی مختلف و متفاوتی
وجود دارد. با توجه به تاریخچه و نحوه شکل‌گیری صنعت فولاد کره‌جنوبی و شباهت‌هایی
که با ایران دارد، نگاهی به الگوی توسعه صنعت فولاد در کره‌جنوبی، برای مسوولان تدوین
استراتژی‌های صنعت فولاد کشور خالی از فایده نخواهد بود.کره‌جنوبی با تولید حدود
70 میلیون تن فولاد خام در سال 2015، بعد از کشورهای چین، ژاپن، ایالات متحده، هند
و با فاصله اندکی از روسیه، هفتمین تولید‌کننده فولاد دنیا است و در سال‌های اخیر همواره
در بین غول‌های فولادی جهان جای داشته است. کارخانه‌های مطرح این کشور شامل کارخانه
POSCO با 42 میلیون تن (چهارمین کارخانه
بزرگ دنیا) و Hyundai Steel با 5/ 20 میلیون تن تولید فولاد خام در سال 2015 (رتبه پانزدهم)، جزو بزرگ‌ترین
فولادسازهای دنیا هستند. به علاوه شرکت POSCO
با 56 میلیارد دلار فروش سالانه در رتبه 167 از فهرست جهانی فورچون
500 قرار دارد.
کره‌جنوبی تقریبا تمام سنگ‌آهن مورد نیاز خود (حدود 65 میلیون تن)، حامل‌های
انرژی و همچنین بخش زیادی از قراضه مصرفی (حدود 10 میلیون تن) را از خارج کشور وارد
می‌کند. این کشور با جمعیت 50 میلیون نفر سال گذشته با صادرات 31 میلیون تن محصولات
فولادی سومین صادر‌کننده فولاد دنیا بوده و بالاخره اینکه کره‌جنوبی در 10 سال گذشته
همواره رکورددار سرانه مصرف فولاد در بین کشورهای دنیا با متوسط بیش از 1100 کیلوگرم
فولاد به ازای هر نفر و فاصله زیاد با رتبه دوم این شاخص بوده است. به جهت مقایسه بد
نیست بدانید که دومین سرانه مصرف فولاد جهان مربوط به کشور تایوان با 750 کیلوگرم است
و مقدار این شاخص در سال 2015 برای کشور آمریکا 297 کیلوگرم، آلمان 484، ترکیه 437
و ایران 237 کیلوگرم بوده است.این کشور فولادسازی را تقریبا همزمان با ایران شروع
کرد. در سال 1973 (1352 شمسی) کل تولید فولاد کره‌جنوبی حدود یک میلیون تن بوده که
با تولید فولاد ایران در آن زمان (شامل کارخانه‌های ذوب آهن، گروه ملی و نورد و لوله
اهواز) برابری می‌کرد. اما توسعه مداوم و سریع صنعت فولاد این کشور باعث شده که امروزه
تولید فولاد خام کره‌جنوبی بیش از 4 برابر تولید 17 میلیون تنی ایران باشد.
صنعت فولاد؛ موتور جهش اقتصادی کره‌جنوبی
در اوایل دهه 60 میلادی، کره‌جنوبی اقدام به هدف‌گذاری در راستای استراتژی
ایجاد واحد‌های بزرگ و یکپارچه فولادسازی (integrated Plants) کرد. در آن زمان اقتصاد کره‌جنوبی که دو جنگ جهانی دوم و جنگ با
کره شمالی را گذرانده بود، از لحاظ تامین سرمایه، دانش فنی، نیروی انسانی، انرژی و
مواد اولیه به‌شدت در مضیقه بود، اما دولتمردان دوراندیش این کشور برای عبور از اقتصاد
جنگ‌زده آن زمان، «نقشه راه صنعتی‌سازی کره‌جنوبی» را در سر می‌پروراندند که به‌صورت
مرحله به مرحله، از صنایع ساده و سنگین تا صنایع پیشرفته و پیچیده را در بر می‌گرفت.
در ابتدای راه، ایجاد و توسعه صنایع فولاد به‌عنوان صنعت مادر مورد تاکید قرار گرفت
که در ادامه و با گذشت چهار دهه صنعت فولاد کره‌جنوبی با رشدی استثنایی و غیر خطی
به یکی از موفق‌ترین صنایع فولاد دنیا با بیشترین بهره‌وری و همچنین عامل اصلی رشد
سایر صنایع مانند کشتی‌سازی و خودرو‌سازی تبدیل شد.
از کل70 میلیون تن فولاد خام تولیدی کره‌جنوبی، 63 میلیون تن آن در دو کارخانه
فولادPOSCO و شرکت Hyundai Steel تولید می‌شود. بقیه ظرفیت فولاد
کره‌جنوبی محدود به کمتر از 10 کارخانه دیگر می‌شود که فولاد خام تولیدی آنها برای
تولید فولادهای خاص و با ارزش افزوده بالا مانند قطعات فولادی فورج شده، لوله‌های بدون
درز، فولادهای آلیاژی و ضد زنگ، بید وایر (سیم لاستیک رادیال)، ورق‌های پوشش‌دار و...
به‌کار برده می‌شود. این در حالی است که در حال حاضر در کشور ایران با تولید فولاد
خام کمتر از 18 میلیون تن بیش از 120 واحد فولادسازی کوچک و بزرگ فعال در سراسر کشور
وجود دارد که تقریبا همه آنها در کنار تولید روزمره خود طرح نیمه کاره‌ای نیز برای
توسعه و افزایش ظرفیت در دست احداث دارند.
سید‌محمد‌رضا دانشگر
منبع:ماهنامه نوسان
ادامه دارد . . .