سنگ آهن
قیمت سنگ آهن که از ماه اکتبر شروع به افزایش کرده بود در دو هفته اخیر به اوج خود رسیده است این امر ناشی از دلایل زیر می باشد :
1- عرضه سنگ آهن به دلیل مشکلات عرضه در هند کاهش یافته است .
2- موجودی سنگ آهن در بنادر هند و چین کاهش یافته علت این امر آن است که عرضه کنندگان انتظار دارند قیمت افزایش پیدا کند بنابراین از حجم فروش خود کاسته اند از سوی دیگر خریداران نگران از افزایش قیمت سعی در بالا بردن موجودی انبارهای خود دارند .
3- افزایش قیمت فولاد ساخته شده به خصوص در چین باعث شده است تا خریدار و فروشنده سنگ آهن نگران از افزایش قیمت این کالا نباشند .
4- در فصل آخر سال 2009 طرفین زمینه را برای مذاکرات سنگ آهن برای سال 2010 فراهم می کنند . جو روانی حاکم بر بازار به احتمال بالا رفتن قیمت کمک می کند .
در هفته گذشته دولت هند برای صادرات سنگ آهن 5 درصد مالیات وضع کرد . هند سالانه نزدیک به 230 میلیون تن سنگ آهن تولید می کند که حدود 90 میلیون تن آنرا در بازار داخلی خود مصرف می نماید بخش عمده این مصرف سنگ آهن با خلوص پائین می باشد و صادرات سنگ آهن هندی بیشتر با خلوص 58 درصد به بالاست .
مجموعه عوامل فوق باعث شده است که قیمت سنگ آهن با خلوص 5/63 درصد به حدود 120 دلار هر تن سی اف آر بنادر چین برسد البته معاملات فعلی بسیار محدود است و به علت تعطیلات سال نو اکثر خریداران و فروشندگان سیاست انتظار را در پیش گرفته اند. افزایش قیمت سنگ آهن وارداتی باعث شده است که قیمت سنگ آهن تولیدی در داخل چین هم با 3 تا 5 دلار افزایش به 113 تا 117 دلار هر تن با خلوص 66 درصد برسد .
در کل همه انتظار دارند که قیمت سنگ آهن به دلیل کاهش تولید و افزایش مصرف بالا برود چینی ها سعی می کنند از یک طرف با هیاهو و از طرف دیگر با تنوع بخشیدن به منابع خرید سنگ آهن قدرت چانه زنی خود را بالا ببرند. هفته گذشته خبری در مورد معادن سنگ آهن منطقه هی بی که هنوز استخراج از آنها شروع نشده است اعلام شد که بنا بر گفته منابع اصلی ظرفیت ده میلیارد تن را دارد این خبر برای عرضه کنندگان سنگ آهن اهمیتی ندارد چرا که برداشت از یک معدن سنگ آهن مستلزم صرف میلیاردها دلار سرمایه گذاری و حداقل یک دوره 5 ساله کار می باشد تا معدن مربوطه به برداشت اقتصادی برسد . از سوی دیگر استخراج سنگ آهن در روسیه نشان می دهد در طول 11 ماه سال 2009 به 87 میلیون تن رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 1/1 درصد کاهش نشان می دهد. این در حالی است که صنایع فولاد سی آی اس به خصوص کارخانه ام ام ک و سورستال به دنبال افزایش تولید خود هستند . اما آنچه که در خبرها نیست ولی محققاً در بازار سنگ آهن تاثیر اساسی خواهد گذاشت ادغام دو شرکت ریو تینتو و بی اچ پی بیلتون می باشد . با این ادغام آنها معادن خود و تاسیسات آن در استرالیا را به گونه ای ادغام کرده اند که از هزینه های خود بکاهند اما معمولاً منحنی عرضه کنندگان انحصاری، نزولی است اگر ادغام این دو شرکت همراه با تولید شرکت وال برزیل در سال آینده کاهش نیابد افزایش چندانی هم نشان نخواهد داد. نباید فراموش کرد که دو شرکت ادغام شده حتی حاضر به مذاکره یا اعلام نظر روشن در مورد شرایط چینی ها برای قرارداد سنگ آهن در سال 2002 هم نشده اند . این می تواند بدان معنا باشد که بازار سنگ آهن تحویل نقدی از سال 2010 به بعد سهم بیشتری نسبت به کل معاملات سنگ آهن پیدا بکند . یک بانک سویسی سه ماه قبل پیش بینی کرده بود که سهم معاملات سنگ آهن در بازار تحویل نقدی تا سال 2012 به نسبت سال 2008 پنجاه برابر خواهد شد . این بدان معنا نیست که تقاضای سنگ آهن به همین میزان افزایش پیدا می کند بلکه به معنای آن است که از حجم معاملات سنگ آهن در قراردادهای یکساله کاسته میگردد . در نتیجه تولید کنندگان سنگ آهن می توانند در سالهای آینده خودنمایی بیشتری در معاملات سنگ آهن بنمایند. چینی ها که خود به این امر واقف هستند در طول چند سال گذشته به خصوص سال 2009 تلاش وسیعی برای مشارکت یا خرید معادن سنگ آهن در استرالیا نمودند تا بدانجا که در نیمه دوم سال 2009 دولت استرالیا با وضع قوانینی سهم سرمایه گذاران خارجی درمعادن این کشوررا محدود کرد و بر اساس ضوابطی خاص آنها را بیشتر تحت کنترل دولت استرالیا قرار داد . آنچه همه بر آن اتفاق نظر دارند این است که سنگ آهن در سال 2010 گرانتر از سال 2009 خواهد بود و دیگر هیچوقت سنگ آهن به قیمت سال 2007 و 2008 باز نخواهد گشت. این بدان معنا است که قیمت پایه فولاد افزایش پیدا می کند. در این میان قیمت کرایه حمل نقش بزرگی را بازی می کند کرایه حمل تابع دو فاکتور عرضه و تقاضای سنگ آهن است و قیمت نفت . پیش بینی می شود که قیمت نفت در سال آینده تغییر نکند و حجم مبادلات سنگ آهن تا 10 درصد بالا برود در ماه دسامبر شرکت وال برای حمل سنگ آهن به ژاپن با دو شرکت حمل و نقل ژاپنی به توافق رسید که در طول سال 2010قیمت کرایه را ثابت نگهدارد.
با در نظر گرفتن تمام شرایط فوق اکثر دست اندرکاران معتقدند که قیمت سنگ آهن در سال 2010 افزایش پیدا خواهد کرد. حداقل این افزایش برآورد شده 10 درصد و حداکثر 30 درصد می باشد . به این ترتیب اگر قیمت کک و دیگر عوامل تولید ثابت بماند قیمت فولاد خام بین 16 تا 35 درصد بالا خواهد رفت همین امر باعث نگرانی اکثر فولاد سازان است چرا که اقتصاد شکننده دنیا توان جذب چنین افزایش قیمتی را ندارد به همین دلیل عده ای از اقتصاددانان معتقدند که افزایش قیمتهای جاری فولاد در 3 ماهه دوم سال 2010 ادامه نخواهد داشت و بلکه کاهش خواهد یافت . چینی ها که بزرگترین مصرف کننده سنگ آهن هستند با توجه به این موارد تلاش زیادی نمی کنند تا قیمت سنگ آهن را مطابق دیدگاه 4 ماه قبل خودشان 45 درصد کاهش دهند. در آخرین گفتگوی مدیر بائو استیل که رهبر مذاکرات چینی ها در سنگ آهن است آورده شده که قیمت سنگ آهن برای سال 2010 نسبت به سال 2009 تغییری نخواهد داشت. نباید فراموش کرد که بازار اروپا و امریکا عملاً رشد چندانی برای سال 2010 نمی کنند بنابراین تقاضای سنگ آهن این منطقه نیز نسبت به سال قبل ثابت خواهد ماند و برای خاور دور که بزرگترین مصرف کننده سنگ آهن است تعطیلات طولانی مدت عید چینی ها که مصادف با فوریه امسال است در پیش خواهد بود. بنابراین در فصل اول 2010 عملاً یک ماه کاری برای چینی ها در پیش است به همین علت پیش بینی می شود که قیمت سنگ آهن تا پایان فوریه نوسان چندانی نداشته باشد و احتمالاً با شروع فصل بهار و برداشت بیشتر از معادن هند قیمت با نوسان 10 دلاری باقی بماند .
قراضه
در هفته گذشته قیمت قراضه افزایش یافت. به دنبال افزایش قیمت سنگ آهن، قراضه هم بالا رفت . افزایش قیمت قراضه تنها ناشی از بالا رفتن قیمت سنگ آهن نیست بلکه دلایل زیر را هم دارد :
1- بالا رفتن قیمت آهن ساخته شده
2- کاهش عرضه قراضه
3- افزایش تقاضای قراضه
در اروپا قیمت قراضه نسبت به ماه قبل بطور متوسط 30 یورو افزایش یافت . کره ایها در هفته گذشته قراضه را بین 5/8 تا 17 دلار گرانتر خریدند آخرین قیمت معامله قراضه کلاس یک 335 دلار سی اف آر بنادر کره بوده است. در بازار ترکیه قیمت قراضه به 320 دلار هر تن سی اف آر رسید . اما اکثر دست اندرکاران اعتقاد دارند که ترکیه در ماههای آینده باید قراضه را گرانتر بخرد به علت آنکه جمع آوری قراضه در اروپا و شمال امریکا که بزرگترین منابع قراضه به ترکیه هستند به علت فصل سرما کاهش یافته. انتظار میرود در پایان ژانویه ترک ها مجبور شوند قراضه را تا هر تن 40 دلار بیشتر خریداری نمایند . به همین دلیل عرضه کنندگان قراضه به ترکیه صحبت از حداقل 350 دلار هر تن قراضه کلاس یک سی اف آر بنادر ترک می کنند به علت بالا رفتن قیمت قراضه ترک ها تولید مقاطع خود را کاهش داده اند. آنها در ماه اکتبر نزدیک به 3/2 میلیون تن قراضه وارد کردند ولی پیش بینی میشود در ماه دسامبر خرید قراضه ترک ها به زیر 2 میلیون تن برسد در بازار داخلی امریکا حجم قراضه جمع آوری شده به دلیل سرما کاهش یافته. از سوی دیگر عرضه کنندگان قراضه تمایلی به فروش در حجم بالا ندارند . قراضه مخلوط 20 – 80 ، هر تن325 دلار معامله شده . گفته میشود همین کالا تحویل بنادر خاوردور 360 دلار پیشنهاد شده روسیه که یکی از بزرگترین عرضه کنندگان قراضه دنیاست در سال جاری نسبت به سال قبل 70 درصد کمتر صادر کرده است روسها بیشتر به دنبال آن هستند تا قراضه خودشان را مصرف کنند و بهمین علت دولت آقای پوتین در اوایل سال 2009 برای صادرات قراضه 15 درصد عوارض در نظر گرفته است. تقاضای قراضه در سالهای آینده رو به بالا خواهد بود علت آن مسایل زیست محیطی و افزایش سهم قراضه در تولید فولاد است . این امر به خصوص در چین بطور جدی دیده میشود چینی ها در 9 ماهه اول امسال 19/11 میلیون تن قراضه وارد کردند در حالیکه سال قبل از آن 5/3 میلیون تن وارد کرده بودند. از سوی دیگر آنها بدنبال بهبود بهره برداری از قراضه هستند در سال 2000 برای تولید یک تن فولاد، چینی ها 227 کیلو قراضه مصرف کردند اما در سال 2008 این عدد به 144 کیلوگرم بطور متوسط رسیده است چین بدنبال آن است که میزان مصرف سنگ آهن را پایین بیاورد و قراضه را جایگزین آن نماید این در حالی است که حجم قراضه چین جوابگوی تقاضای این کشور نیست. عرضه قراضه در اکراین هم نسبت به سال قبل با 8/25 درصد کاهش روبرو بوده است قراضه بیشتر در کوره های قوس الکتریکی مصرف میشود. توقف در کوره های قوس الکتریکی بسیار ساده است از آنجا که ظرفیت کوره های قوس الکتریکی پایین می باشد از این کوره ها برای تولید بیلت و یا مقاطع استفاده می گردد قیمت هر تن بیلت 430 تا 440 دلار هر تن اف او بی بنادر دریای سیاه است. از آنجا که مقاطع در دنیا با تقاضای زیادی روبرو نیست تولیدکنندگان این کالاها ترجیح می دهند به علت حاشیه، سود کم و انباشتگی موجودی تولید خود را کاهش دهند در ترکیه بعضی از کارخانجات تولیدکننده بیلت و مقاطع خط تولید مقاطع را تعطیل کرده و تنها به تولید بیلت برای صادرات به خاورمیانه و شمال افریقا می پردازند. با توجه به این شرایط اگر تقاضای مقاطع در فصل دوم سال 2010 تغییر نکند احتمال دارد قیمت قراضه کاهش یابد چرا که با برطرف شدن سرما جمع آوری و عرضه قراضه افزایش خواهد یافت .
بیلت
بیلت همچنان در سایه قراضه قرار دارد. هفته گذشته عرضه و تقاضای بیلت بسیار محدود بود علت آن، اول تعطیلات سال نو مسیحی است و دوم عدم تغییر قیمت کالاهای ساخته شده .
بیلت سی ای اس کمی رشد نشان داد که ناشی از بالا رفتن قیمت قراضه است. بیلت فوب دریای سیاه 430 تا 440 دلار هر تن پیشنهاد شد. انتظار میرود با بالا رفتن قیمت قراضه، قیمت بیلت هم 5 تا 10 دلار دیگر بالا برود قیمت بیلت در بورس لندن تقریباً ثابت ماند و از مرز 410 دلار سه ماهه فراتر نرفت. در مورد بیلت همه در انتظار بازار خاوردور بخصوص چین هستند. چینی ها یک برنامه راه آهن با اعتبارات بیش از 400 میلیارد دلار دارند. با اجرای این طرح تقاضای مقاطع در چین افزایش خواهد یافت. در حال حاضر هم که بیلت در اکثر نقاط دنیا قیمت ثابت دارد در چین روند روبه بالا گرفته، در هفته قبل بیلت با 15 دلار افزایش به 498 دلار هر تن در بازار چین با مالیات ارزش افزوده رسید. این افزایش قیمت باعث بالارفتن قیمت میله گرد شد، مفتول و میله گرد در چین در هفته قبل 22 دلار هر تن افزایش یافت. عده ای معتقدند که این افزایش قیمت ناشی از سفته بازی بعضی از تجار است.
بیلت در ایران
هفته قبل بازار در سوگ شهادت حضرت اباعبدا...الحسین تعطیل بود. روز چهارشنبه بیلت سایز 150 تحویل در انزلی 410 تا 412 تومان عرضه میشد سایز 125 در قیمت 420 تومان پیشنهاد شد وسایز 100 در پایه 450 تومان ولی خریدار بسیار کم است چون از یک سو مشتری برای مقاطع کم است از سوی دیگر با توجه به کرایه حمل و هزینه تبدیل به میله گرد سود بسیار کمی برای تولیدکننده دارد، حال آنکه ریسک تولید بسیار بالاست و هر لحظه انتظار تنزل قیمت و طبعاً زیان برای تولیدکننده میرود.
مقاطع
بازار مقاطع در هفته گذشته تقریباً آرام بود علت آن شروع تعطیلات سال نو مسیحی از یک طرف و فصل سرما از سوی دیگر است. با توجه به افزایش قراضه و سنگ آهن احتمال می رود که قیمتها در اواخر ژانویه افزایش پیدا کند. در کره هیوندائی قیمت مقاطع را 34 دلار هر تن افزایش داد. اما در شمال اروپا بازار بسیار ساکت بود و به علت افزایش قیمت قراضه کارخانه ها قیمتی را پیشنهاد نمی کردند آخرین قیمت میله گرد در فرانسه 530 تا 558 دلار بود که در المان هم به همین قیمت پیشنهاد میشد ولی خریداری نیست بدلیل اینکه بازار کشش این قیمتها را ندارد. در ترکیه کارخانجات تولیدکننده مقاطع از تولید خود کاسته اند دربعضی از موارد کاهش تولید به بیش از 30 درصد می رسد. علت این امر آن است که تقاضای مقاطع از خاورمیانه به ترکیه به شدت کاسته شده است در ایران سال آینده مازاد عرضه مقاطع خواهد بود و ایران یکی از صادرکنندگان این کالا خواهد شد. بازار دیگر ترکیه در خاورمیانه، امارات است به علت رکود و شرایط بد اقتصادی امارات عملاً تقاضای زیادی ندارد. قیمت میله گرد در بازار داخلی امارات عملاً 517 دلار ثابت مانده است . احتمال دارد قیمت تا 20 دلار دیگر افزایش پیدا کند. اما مسئله این است که از سال 2010 به بعد امارات در تولید میله گرد خودکفا خواهد شد چون تولیدکنندگان جدیدی در این شیخ نشین فعال می گردند بنابراین ترک ها باید در جستجوی بازارهای دیگری باشند. در ژاپن مقاطع بازار چندان خوشایندی ندارد قیمت تیر بال پهن به 687 دلارهر تن رسیده است . با اینکه این قیمت تقریباً هیچ سودی برای تولیدکنندگان ندارد ولی باز هم خریداری نیست این در حالی است که قیمت این کالا از سه ماه قبل تا امروز افزایش نیافته است . در کل به علت تعطیلات و رکود فعالیتهای ساختمان سازی بازار مقاطع ثابت می باشد باید تا آخر ژانویه صبر کرد و به انتظارنتیجه تغییر قیمت مقاطع نشست.
مقاطع در ایران
در هفته گذشته بازار ایران عملاً تعطیل بود و به همین دلیل قیمتها ثابت ماند تیرآهن کاهش قیمت داشت و میله گرد نوسان بسیار محدودی. در این هفته تیرآهن های چینی با تناژ پایین و قیمت ارزان در بورس عرضه شد . چند هفته است که بحث عرضه کالاهای چینی در بورس کالا داغ شده است . وزارت بازرگانی استدلال می کند که این کالاها استاندارد بوده و مجوزهای لازم را برای ترخیص دریافت کرده است مصرف کنندگان این کالا نسبت به کیفیت آنها اعتراض دارند در واقع هر دو طرف درست می گویند . وزارت بازرگانی نزدیک به دو سال قبل این تیرآهن ها را وارد کرده اما از آن به بعد کالا در بندر انبار شده همین امر باعث شده تا کالاها دچار زنگ زدگی بشود آهن آلاتی که برای مدت زمان طولانی در هوای مرطوب می مانند مشخصات فیزیکی خود بخصوص قدرت خمش و جوش پذیریشان را از دست می دهند این تیرآهن ها هنگام نصب در ساختمان مشکلات زیادی برای جوشکاری ایجاد می کنند از سوی دیگر عمر مفید نقطه جوشکاری شده پایین است و احتمال گسست آن بالاست. در هر حال تفاوت قیمت کالای چینی با محصول ذوب آهن اصفهان بیش از ده درصد است . این امر باعث میشود قیمت کالای استاندارد فرصت تغییر پیدا نکند اگر مسئولان وزارت بازرگانی بپذیرند که حداقل شرایط عرضه خود را تغییر دهند شاید کمکی به فروش تولیدات داخلی بنمایند. ذوب آهن اصفهان در هفته گذشته( قبل از تعطیلات) تیرآهن و میله گرد را در پایین ترین قیمت ممکن عرضه کرد این سیاست در این هفته هم دنبال شد اما معلوم نیست که تداوم این سیاست همچنان موفقیت آمیز باقی بماند . ذوب آهن اصفهان نمی تواند مثل کارخانه هایی که با کوره های قوس الکتریکی کار می کنند تولیدش را متوقف کنند بهمین علت نیاز به نقدینگی برای تداوم تولید دارد این در حالی است که انبارهای اکثر تجار مالامال از میله گرد و تیرآهن است . حجم نقدینگی در بازار پایین است و بعلت توقف پروژه های عمرانی و فصل سرما تقاضا در پایین ترین حد خود می باشد. بنابراین نباید انتظار بهبود بازار را داشت.
ورق
قیمت ورق در اکثر مناطق دنیا افزایش یافت در هندوستان که ماه قبل قیمتها را پایین آورده بودند هفته گذشته قیمت را 17 تا 32 دلار هر تن افزایش دادند . علت این امر از یک سو افزایش قیمت مواد اولیه و از طرف دیگر بالا رفتن قیمت تولیدات چین است که بعنوان رقیب اصلی در بازار هند عمل می کرد . در کل آسیا قیمت ورق گرم چین 20 تا 30 دلار افزایش یافت . ورق گرم ضخامت 2 میلیمتر رول، 550 تا 560 دلار فوب بود . علیرغم این افزایش قیمتها بدلیل تعطیلات، معاملات کمی صورت می گیرد اما از آنجا که بازار چین رو به بالاست روند افزایش قیمت همچنان دنبال می شود در امریکا قیمت ورق گرم هر شورت تن 2 دلار بالا رفت و به 513 دلار هر شورت تن رسید در چین قیمت ورق برش خورده ضخامت 14 تا 20 میلیمتر 588 تا 596 دلارهر تن عرضه شد که نسبت به هفته قبل 37 دلار افزایش نشان می دهد. اکثر تجار ورق در چین اعتقاد دارند که قیمتها در ژانویه باز هم بالا خواهد رفت در امارات قیمت ورق تغییری نکرد اما روحیه بازار بسیار بهتر شده است ورق گرم ضخامت 2 میلیمتر، 530 تا 535 دلار، ورق گالوانیزه هند 810 دلار و ورق گالوانیزه تولید امارت 805 دلار عرضه میگردد . قیمت ورق سرد تحویل درب کارخانه در شمال اروپا تغییری نکرد و بر 680 دلار هر تن ثابت ماند از آنجا که تعطیلات شروع شده است بعید است که تغییری در قیمتها به عمل بیاید ولی روحیه همه دست اندرکاران ورق در دنیا مثبت است و کسی اعتقادی به کاهش قیمت ندارد.
ورق در ایران
قیمت ورق در ایران هیچ تغییری نداشت علت آن تعطیل بودن بازار بود تنها کالایی که روی آن معامله میشد ورق گرم ضخامت 2 میلیمتر بود که قیمت آنهم هر کیلو 10 تومان کاهش یافت و به 540 تومان هر کیلو تحویل روی تریلی در انزلی رسید این در حالی است که قیمت تمام شده این کالا بر اساس خرید 560 دلار هر تن حداقل 620 تومان در انزلی روی تریلی خواهد بود علت اینکه این کالا به این ارزانی معامله میشود و قیمت آنهم هر روز رو به پایین است از یکسو واردات ارزان قیمت ماههای قبل است به همراه رکود در صنعت لوله و پروفیل. ولی مهم تر از آن سفته بازی و پول شویی بعضی از کسانی است که سعی می کنند مشکلات مالی خود را با واردات از طریق اعتبارات مدت دار برطرف نمایند. این روش باعث ضربه زدن به رقابت سالم از یکسو و تولید داخلی از سوی دیگر میگردد . از سوی دیگر باعث خواهد شد که واردات کالا تا زمان غیر واقعی بودن قیمت فروش بازار ایران متوقف شود به محض بسته شدن سیکل فروش ورق 2 توسط تجاری که مشکل مالی دارند قیمت این کالا به شدت بالا خواهد رفت انتظار میرود که تغییر واقعی قیمت از اواخر بهمن و یا اوایل اسفند دیده شود اما آنچه که در این میان مهم است مسئله اعتبارات بانکی است که نابجا خرج شده است این سیستم باعث میشود که تعداد افراد بدهکار به بانک افزایش یابد و نهایت مطالبات معوق بانکها باز هم بالا برود.
مرکز خدمات فولاد ایران