راهکارهای احتمالی عدم خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا

پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- این احتمال که با تکرار همه‌پرسی بتوان مانع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا شد، امکانی است بسیار ضعیف، اما غیرممکن نیست. زیرا صرف‌نظر از طومار بالای 3میلیون امضا، دلایل دیگری نیز برای لغو نتایج این همه‌پرسی وجود دارد

همه‌چیز برای بریتانیا رنگ اضطرار به خود گرفته ‌است. همین اضطرار که ناشی از شوک خروج از اتحادیه اروپا است «جورج آزبورن» وزیر دارایی بریتانیا را وا داشت تا با اعلام اینکه «این کشور آمادگی دارد از موضعی قدرتمند به مواجهه با تحولات آینده برود» آرامش را به بازار تزریق کند.

به گزارش یورونیوز، آزبورن در یک سخنرانی رسانه‌یی تاکید کرده است: «گفته بودم که باید برای آینده آماده باشیم و خدا را شکر که این آمادگی را انجام داده بودیم. فقط بریتانیاست که می‌تواند روند خروج از اتحادیه اروپا را بر اساس ماده ۵۰ لیسبون آغاز کند. این اقدام تنها زمانی انجام می‌شود که چشم‌انداز مشخصی درباره ترتیباتی که بریتانیا با دیگر همسایگان اروپایی خود می‌گیرد، وجود داشته باشد.»

 چند سناریو محتمل

برابر ماده (50) پیمان لیسبون که در سال ۲۰۰۹ به تصویب اعضای اتحادیه رسیده اما تاکنون هیچگاه به اجرا گذاشته نشده بود، کشورهای عضو اتحادیه بعد از تصمیم به جدایی باید مذاکرات خود با اتحادیه اروپا را آغاز کنند. در صورت توافق میان دو طرف بر سر چگونگی عملی کردن این جدایی، کشور خواستار جدایی مطابق مفاد توافق پیش خواهد رفت، اما چنانچه توافقی حاصل نشود، عضویت کشور جدایی‌طلب بعد از گذشت دو سال خودبه‌خود لغو می‌شود.

اگرچه ماده ۵۰ معاهده لیسبون کلیات روند جدایی کشورها از اتحادیه اروپا را مشخص کرده، اما جزییات آن تنها از طریق مذاکره میان دو طرف مشخص خواهد شد و برای عملیاتی کردن هرگونه توافقی هم ممکن است سال‌ها زمان لازم باشد.

آغاز مذاکرات برای پایان دادن به همکاری با دومین قدرت بزرگ قاره سبز برای اتحادیه اروپا کابوسی است که باید با آن رو‌به‌رو شود. از سوی دیگر 3میلیون بریتانیایی‌ پشیمان به دنبال آن هستند تا همه‌پرسی را تکرار کنند. در روزهای پس از اعلام نتیجه همه‌پرسی در شبکه‌های اجتماعی و موتورهای جست‌وجوگر جمله«اتحادیه اروپا چیست؟» بیشترین عنوان جست‌وجو را به خود اختصاص داده است. پارلمان بریتانیا موظف است درخواست‌هایی با ۱۰۰هزار امضا به بالا را مورد بررسی قرار دهد و به‌طور معمول درخواست‌ها به ندرت به ۲۰۰هزار امضا می‌رسند. درواقع اگر ۶۳۵هزار نفر رای به ماندن در اتحادیه اروپا می‌دادند، نتایج به پیروزی خروج از اتحادیه اروپا منجر نمی‌شد. حال سوال این است که بریتانیا با این شرایط چه آینده‌یی پیش‌رو خواهد داشت.

 راه‌های دور زدن یک همه‌پرسی

به گزارش اشپیگل آنلاین، این احتمال که با تکرار همه‌پرسی بتوان مانع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا شد، امکانی است بسیار ضعیف، اما غیرممکن نیست. زیرا صرف‌نظر از طومار بالای 3میلیون امضا، دلایل دیگری نیز برای لغو نتایج این همه‌پرسی وجود دارد:

 دلیل نخست: همه‌پرسی الزام‌آور نیست

نتایج یک همه‌پرسی برای پارلمان و دولت تنها از خصلت مشورتی برخوردار است. «دیوید کامرون»، نخست‌وزیر مستعفی بریتانیا در آغاز تاکید کرده بود که در صورت رای مثبت اکثریت به خروج از اتحادیه اروپا، آن را به سرعت عملی خواهد کرد. اما پس از همه‌پرسی کامرون اعلام کرد، در ماه اکتبر از مقام خود کناره‌گیری می‌کند و گام تعیین‌کننده‌ ارسال درخواست رسمی به اتحادیه اروپا برای خروج بریتانیا از این اتحادیه (بر اساس ماده ۵۰ قرارداد اتحادیه اروپا) را به جانشین آینده خود واگذار خواهد کرد. در این میان در پارلمان نیز خواسته‌هایی مطرح شده است که می‌گوید نتیجه این همه‌پرسی را اجرایی نکنیم. دیوید لامی، نماینده حزب کارگر بریتانیا به روزنامه گاردین گفت: «بیدار شوید! ما مجبور نیستیم از این همه‌پرسی پیروی کنیم. این دیوانگی را می‌توانیم متوقف کنیم و با یک رای‌گیری در پارلمان می‌توان به این کابوس پایان داد.»

حتی به نظر می‌آید مخالفان سیاسی حزب کارگر نیز دچار تردید شده‌اند. لیام فاکس از حزب محافظه‌کار می‌گوید، گام‌های ضروری برای اجرای ماده ۵۰ را می‌توان به تعویق انداخت. این نماینده محافظه‌کار گفت: «پیش از برگزاری همه‌پرسی حرف‌های زیادی زده شد که شاید درباره آنها باید بیشتر فکر می‌کردیم.» ازجمله این حرف‌ها مطرح شدن و بایسته بودن ماده ۵۰ قرارداد اتحادیه اروپاست که نگرانی نه فقط مردم، بلکه بیشتر سیاستمداران و اقتصاددانان را فراهم آورده و آنها را به سرگیجه دچار کرده است.

 دلیل دوم: وعده‌های دروغین طرفداران خروج

هنوز ۲۴ساعت از اعلام نتایج همه‌پرسی و پیروزی مخالفان اتحادیه اروپا نگذشته بود که نمایندگان شاخص این جبهه وعده‌های اصلی خود را پس گرفتند. جبهه مخالفان اتحادیه اروپا ادعا کرده بود که پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، هفته‌یی ۳۵۰میلیون پوند، به جای آنکه به صندوق اتحادیه اروپا در بروکسل ریخته ‌شود، به صندوق سیستم بیمه درمانی کشور NHS واریز خواهد شد. این مهم‌ترین وعده کارزار موسوم به خروج بود که حتی شعارهای آن را روی اتوبوس‌ها می‌نوشتند و در شهرها می‌چرخاندند. فقط چند ساعت پس از اعلام نتایج همه‌پرسی بود که سیاستمدار پوپولیست و راست‌گرا، «نایجل فاراژ» اعلام کرد، او نمی‌تواند تضمین کند که پول بیشتری به صندوق درمانی کشور وارد شود و رقم ۳۵۰میلیون پوند غلط بوده است؛ چراکه نیمی از این پول که به اتحادیه اروپا واریز می‌شود، به صورت تخفیف و سوبسید بار دیگر به بریتانیا بازمی‌گردد. اما فاراژ که رهبر حزب استقلال بریتانیاست، این قسمت از اطلاعات را از مردم دریغ کرده بود.

سیاستمداران جبهه خروج از اتحادیه اروپا از دومین وعده کانونی خود نیز عقب‌نشینی کردند. آنها گفته ‌بودند از شمار مهاجرانی ‌که برای کار و زندگی از دیگر کشورهای اتحادیه اروپا وارد بریتانیا می‌شوند، خواهیم کاست.

«دانیل هانن»، نماینده حزب محافظه‌کار به بی‌بی‌سی گفت: «اگر مردم فکر کرده‌اند که رفته‌اند رای داده‌اند و از فردای آن روز دیگر مهاجری از اتحادیه نخواهیم داشت، سخت دچار اشتباه شده‌اند.» زیرا بریتانیا در صورت جدایی هم رابطه‌ خود را با شبکه اقتصادی اتحادیه اروپا حفظ خواهد کرد و باید همچنان بپذیرد که از دیگر کشورهای اتحادیه اروپا نیروی کار وارد بریتانیا شود.

 دلیل سوم: خطر فروپاشی امپراتوری بریتانیا

خطر فروپاشی سلطه و نفوذ امپراتوری سلطنتی بریتانیا نیز با این همه‌پرسی شواهد خود را بروز داد. تنها چند ساعت پس از اعلام نتایج همه‌پرسی «نیکلا استرجن»، نخست‌وزیر اسکاتلند اعلام کرد که تکرار همه‌پرسی برای جدایی اسکاتلند از بریتانیا را تدارک خواهد دید.

در همه‌پرسی اخیر حدود دوسوم شهروندان اسکاتلند به ماندن در اتحادیه اروپا رای دادند. حال استرجن قصد دارد از این فرصت هر چه سریع‌تر بهره گیرد تا بالاخره اسکاتلند را از زیر استیلای امپراتوری سلطنتی متحد بریتانیا خارج کند. نیکلا استرجن هم‌زمان اعلام کرد که پارلمان اسکاتلند می‌تواند از رای خروج پیروی نکند. او تاکید کرد، فکر نمی‌کند بریتانیا بتواند بدون نمایندگان اسکاتلند قانونی را به تصویب برساند. او افزود: «این گزینه که ما چیزی که ناقض منافع اسکاتلند باشد را رد کنیم، روی میز است.» نخست‌وزیر اسکاتلند یک‌شنبه اعلام کرد که به احتمال بسیار همه‌پرسی دومی برای استقلال از بریتانیا برگزار خواهد شد. با این وضعیت دشوار بتوان نتایج یک همه‌پرسی دوم را پیش‌بینی کرد. از نظر روزنامه «دیلی میل»، هر کس بخواهد به نتایج این همه‌پرسی بی‌توجهی نشان دهد، عملا دست به «خودکشی سیاسی» زده است. به نظر می‌آید اتحادیه اروپا نیز علاقه‌یی به تکرار همه‌پرسی ندارد.

در بروکسل این نگرانی وجود دارد که بی‌توجهی به نتایج این همه‌پرسی می‌تواند به چهره اتحادیه اروپا به‌عنوان یک نهاد دموکراتیک خدشه وارد کند و تاییدی باشد بر انتقادهای گذشته، مبنی بر غیردموکراتیک بودن این نهاد.  گزینه جایگزین دیگری نیز برای اجتناب از خروج بریتانیا وجود دارد. با اجرایی شدن ماده ۵۰ قرارداد اتحادیه اروپا، بریتانیا باید با اتحادیه اروپا در مورد خروج وارد مذاکره شود، اما در مدت مذاکرات هنوز عضو اتحادیه اروپاست. توافقنامه‌یی که در پایان مذاکرات به تصویب طرفین خواهد رسید، می‌تواند موضوع یک همه‌پرسی در بریتانیا باشد. از این به‌اصطلاح «در پشت» نیز می‌تواند مانع از خروج بریتانیا از جرگه‌ اتحادیه اروپا شود.

منبع: خبر اقتصادی