پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- کاهش و افزایش پی در پی قیمت ارز در بازار آزاد در آستانه
اجرای برجام و پس از آن، نگرانی‌هایی را در رابطه با چگونگی کنترل قیمت در این
حوزه افزایش داده است.
البته
کارشناسان اقتصادی معتقدند که چنین نوساناتی نشات گرفته از اثرات روانی تحولات
سیاسی و اقتصادی کشور و مقطعی است. محمدباقر نوبخت نیز در نشست سازمان مدیریت و
برنامه‌ریزی کشور که با محوریت بررسی جزییات لایحه بودجه 95 و احکام برنامه ششم
توسعه برگزار شد، در رابطه با نگرانی‌های موجود در خصوص نرخ ارز، اطمینان داد که
رویکرد دولت در تنظیم بودجه 95، کاهش نرخ بوده و به درآمدهای حاصل از تسعیر نرخ
ارز تکیه نکرده است، اما در عین حال تسویه 50هزار میلیارد تومان بدهی دولت به بانک‌ها
از محل نرخ تسعیر ارز پیش‌بینی شده و این سومین بار است که چنین درخواستی به مجلس
می‌رود. یک بار در دولت دهم و بار دوم در لایحه خروج از رکود که بعدا به قانون رفع
موانع تولید رقابت‌پذیر تغییر یافت، تجدید ارزیابی در نرخ تسعیر ارز و شناسایی
درآمد از آن محل برای دولت به محور اختلاف تبدیل شده بود که هر بار مجلس مخالفت
ورزیده و باید دید این زورآزمایی جدید به کجا ختم می‌شود. معاون رییس‌جمهور همچنین
در پاسخ به «تعادل» در خصوص مغایرت نرخ ارز پیش‌بینی شده در بودجه با نرخ مبادلاتی
بانک مرکزی و قیمت کنونی ارز در بازار آزاد گفت: «اینکه دولت چه رقمی
را به عنوان نرخ ارز در بودجه پیش‌بینی می‌کند، دارای اهمیت است؛ چراکه باید واحد
ریالی درآمدهای ارزی که عموما از محل فروش نفت و میعانات گازی حاصل می‌شود را در
بودجه لحاظ کنیم. مسلما اگر دولت نرخ ارز در بودجه 95 را رقم بالاتری در نظر می‌گرفت،
مبالغ ریالی بیشتری در بودجه شناسایی می‌شد که در صورت کمبود منابع درآمدی می‌توانست
به آن رجوع کند. اما واقعیت آن است که ما نخواستیم این کار را انجام دهیم. به این
ترتیب نرخ 2997تومانی که رقم مطمئن‌تری به شمار می‌رفت در محاسبات دولت قرار گرفت.
این مساله به وضوح رویکرد دولت در برخورد با بازار آزاد ارز را به نمایش می‌گذارد.
زمانی‌که بازار با نرخ ارز 3600 تومانی حرکت می‌کند، اگر دولت نیز با صحه گذاشتن
بر این افزایش نرخ، رقمی نزدیک به بازار را تعیین کند، مسلما بازار آزاد باز هم در
افزایش قیمت ارز از نرخ دولتی پیشی خواهد گرفت؛ همان‌طور که با ارائه نرخ ارز
محاسباتی بانک مرکزی در رقمی افزون بر 3هزار تومان این شبهه ایجاد شد که دولت هم
نرخ ارز را افزایش خواهد داد، در حالی که تاکید دولت بر کاهش این نرخ است. در واقع
اعتقاد دولت بر آن است که با تکیه بر قدرت منابع ارزی نرخ‌ها را کاهش دهد.»
تاخیر
در ارائه برنامه و بودجه تدبیر و مصلحت بود
رییس سازمان برنامه‌ریزی، با تحلیل شرایط اقتصاد کشور و
اشاره به ارائه لایحه بودجه سال 95 تصریح کرد: تاخیر در ارسال لوایح بودجه 95،
تدبیر و مصلحت بود. در حال حاضر بودجه سال آینده با فرض رفع تحریم‌ها به مجلس
تقدیم شد چراکه ارائه آن پیش از نهایی شدن برجام زیبنده نبود.
نوبخت با
اشاره به رقم 50هزار میلیارد تومانی که دولت از محل تسعیر نرخ ارز در لایحه بودجه
سال آینده در نظر گرفته تا بتواند بخشی از بدهی بانک‌ها را تسویه کند، بیان کرد:
بخشی از حجم بدهی‌هایی که اکنون تحت عنوان بدهی دولت به بانک‌ها مطرح می‌شود را می‌توان
براساس ماده 26 قانون پولی و بانکی تسویه کرد، چرا که در قانون آمده است که درآمدهای
ناشی از تغییر نرخ ارز و مابه‌التفاوتی که در رابطه با آن وجود دارد باید به خزانه
دولت برگردد و جزو درآمدهای دولت محسوب می‌شود. دولت می‌تواند بخشی از این بدهی را
براساس ماده 26 قانون پولی و بانکی تسویه کند هرچند که مجلس پیش‌تر با تعیین ردیف
خاصی اعلام کرده بود که دولت نمی‌تواند این تفاوت درآمدی حاصل از تغییر نرخ ارز را
به خزانه ببرد.
وی با اشاره به اینکه بودجه عمومی کشور در سال آینده با
رشد 12درصدی نسبت به سال گذشته 307 هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده است، گفت: در
بخش منابع ما دو بودجه عمومی و اختصاصی داریم که در بخش بودجه عمومی با رشد
13.2درصدی نسبت به سال گذشته رقم 267هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده و در بخش
بودجه اختصاصی نیز با رشد 4.9درصدی رقم 40هزار
میلیارد تومانی تعیین شده است. رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در ادامه
گفت: بودجه شرکت‌های دولتی و موسسات، 682هزار میلیارد تومان تعیین شده که این رقم
نیز نسبت به سال گذشته رشد 13.3درصدی دارد.
نوبخت با اشاره به اینکه واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی
بالغ بر 73هزار میلیارد تومان است که نسبت به 56هزار میلیارد تومان بودجه امسال،
29.3 درصد رشد دارد، اظهار کرد: رقم صادرات نفت و میعانات گازی برای سال آینده
66هزار میلیارد تومان است که نسبت به رقم 52هزار میلیارد تومان بودجه امسال،
28درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین بخشی از رقم واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی مربوط
به فروش نفت، 2درصد مناطق محروم و واگذاری اموال منقول و غیرمنقول است و به‌صورت
جداگانه حساب می‌شود.
سخنگوی دولت با اشاره به اینکه درآمدهای مالیاتی برای
بودجه سال آینده 101هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است، گفت: این رقم در بودجه
امسال 88هزار میلیارد تومان بود که در بودجه سال 95، 14.4درصد رشد را نشان می‌دهد.
وی تاکید کرد: افزایش درآمدهای مالیاتی با افزایش نرخ همراه نخواهد بود و در این
زمینه پایه مالیاتی را افزایش خواهیم داد.
به گفته نوبخت منابع عمومی برای سال آینده بالغ بر
267هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به منابع 236 هزار میلیارد تومانی امسال،
13.2درصد رشد داشته که آن هم در شرایط پساتحریم پیشگویی نیست و رقم متعادلی محسوب
می‌شود. وی افزود: درآمدها نیز 149هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با 128
هزار میلیارد تومان سال جاری 15.6درصد رشد دارد.
وی همچنین با اشاره به سقف 48هزار میلیارد تومانی که برای
منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها در سال آینده در نظر گرفته شده است، گفت: فعلا
هدف ما استمرار به وضع موجود است و می‌خواهیم به سمت تولید، اشتغال و حمایت از بخش‌های
مورد نظر پیش برویم، اما باید برای تعیین جزییات بیشتر مصوبه مجلس را دریافت کرده
و براساس آن آیین‌نامه‌های لازم را تدوین کنیم. نوبخت همچنین اعلام کرد که میزان
پرداخت یارانه‌های نقدی در سال آینده 45 هزار و 500تومان به مانند سال
جاری خواهد بود.
سهم
درآمد نفت در بودجه 95
نوبخت با بیان اینکه سهم نفت در بودجه سال 94، 36.8درصد
بود، تاکید کرد: این مبلغ به 25.6درصد در سال آینده تقلیل یافته که نشان از کاهش
اتکا به درآمدهای نفتی است. رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تاکید کرد:
تنها یک‌چهارم منابع مالی از طریق منابع نفتی تامین می‌شود و قطع کردن اتکا به این
درآمدها در شرایط فعلی سخت است، اما این سهم در سال‌های آتی همچنان کاهش پیدا می‌کند؛
سهم مصارف در هزینه‌های جاری 73.9 درصد بود که این میزان بدون تغییر قابل توجهی
73.8درصد پیش‌بینی شده است.
وی
بااشاره به اینکه در طرح‌های عمرانی اعتبارات را افزایش داده‌ایم، گفت: طرح‌های
عمرانی به شیوه‌یی اجرایی می‌شوند که در ازای سرمایه‌گذاری تحت‌عنوان تملک دارایی‌های
سرمایه‌یی به دولت اضافه شوند. وی گفت: اعتبارات عمرانی در لایحه بودجه 59هزار و
600میلیارد تومان پیش‌بینی شده که نسبت به سال گذشته رشد 17.3درصدی را نشان می‌دهد.
وی افزود: برای سال آینده 135طرح عمرانی درنظر گرفته شده که اگر پول آنها را بدهیم
پایان می‌یابد. رییس سازمان مدیریت درمورد کمک‌های صادراتی درراستای اقتصاد
مقاومتی تصریح کرد: هزار میلیارد تومان برای توسعه صادرات
غیرنفتی پیش‌بینی شده که 200میلیارد تومان در بودجه و 800میلیارد تومان از منابع
هدفمندی گذاشته شده است.
حقوق
کارکنان دولتی و بازنشستگان
رییس
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در بخش دیگری از اظهارات خود بااشاره به رقم 197هزار
میلیاردی اعتبارات هزینه‌یی دولت در سال آینده گفت: در پیش‌بینی‌های صورت گرفته در
بودجه95، اعتبارات جاری دولت کم نشده اما چندان هم اضافه نشده است. با وجود این
توزیع حقوق کارکنان نسبت به دوره‌های قبل روند مناسب‌تری به خود گرفته است. نوبخت
بااشاره به پرداخت حقوق در دو بخش حقوق ثابت و فوق‌العاده شغل توضیح داد: از حقوق
ثابت که بگذریم در فوق‌العاده شغل که 10بند در قانون مدیریت خدمات کشوری به آن
اختصاص دارد، شرایط خاص تعیین شده که البته بند دهم این اجازه را می‌دهد که اگر
دولت نیازمند نیرویی است که در بازار آزاد درآمد بیشتری کسب می‌کند و ممکن است از
دولت خارج شود پس می‌تواند تا 50درصد فوق‌العاده شغل آن را افزایش دهد.
نوبخت اظهار کرد: در سال1395 تمام کارکنان دولت از افزایش
12درصدی حقوق برخوردار خواهند شد، درباره بازنشستگان نیز باتوجه به اینکه در حال
حاضر حدود یک‌میلیون و 260هزار بازنشسته در کشور کمتر از 1.5میلیون تومان حقوق می‌گیرند،
تصمیم به افزایش بیشتر حقوق آنها گرفتیم. وی افزود: براین اساس در سال بعد تمام
بازنشستگانی که از حداقل 750هزار تومان حقوق برخوردار هستند تا یک‌میلیون تومان
حقوق آنها افزایش خواهد یافت. این درحالی است که برای افرادی که بین 750هزار تا یک‌میلیون
تومان حقوق می‌گیرند متوسط رشد 20درصدی درنظر گرفته شده به‌گونه‌یی که
هرچه به 750تومان نزدیک‌تر باشند میزان افزایش حقوق آنها بالاتر خواهد بود. رییس
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی همچنین از افزایش حقوق بازنشستگان با حداقل حقوق پایه
خبر داد.
تسویه
بدهی بانشستگان
وی همچنین به اعتباراتی که در بودجه سال آینده برای تسویه
بدهی بازنشستگان درنظر گرفته شده اشاره کرد و گفت: حدود 4500میلیارد تومان برای
پاداش خدمت بازنشستگان که در سال جاری صفر بود درنظر گرفته شده که در قالب لایحه
بودجه قرار‌داده‌ایم؛ البته این رقم باتوجه به امکان جابه‌جایی 10درصدی می‌تواند
تا حدود 5000میلیارد تومان افزایش یابد. نوبخت تاکید کرد: دولت مصمم است در سال
آینده بدهی‌های خود به بازنشستگان را تسویه کند تا با مشکلاتی که در سال جاری با
آن مواجه بود روبه‌رو نشود. نوبخت درمورد استخدام‌های سال آینده عنوان کرد: سال95،
34هزار و 500نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در دولت استخدام خواهند شد.
سهم
صندوق توسعه ملی از تامین منابع
نوبخت به ردیفهای متفرقه اشاره کرد و افزود: 500میلیون
دلار تسهیلات صندوق توسعه ملی در آبیاری تحت‌فشار همچنین 200میلیارد تومان برای
رفع ناموزونی حاشیه شهرها، صدمیلیارد تومان دانه‌های روغنی، صدمیلیارد تومان
رودخانه کارون، 170میلیارد تومان توسعه فضای آموزشی استان سیستان‌وبلوچستان و 600میلیارد
تومان برای راه‌های روستایی درنظر گرفته شده است. نوبخت ادامه داد: غیر از ردیفهای
اشتغالزایی 450میلیارد تومان وجوه اداره شده در بانک‌ها و صندوق‌ها برای طرح‌های
اشتغالزایی جوانان درنظر گرفته شده است. همچنین 200میلیون دلار برای افزایش
سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی درنظر گرفته شده است.
وی بااشاره به نوسازی ناوگان حمل‌ونقل تصریح کرد: 90هزار
تاکسی سال آینده از رده خارج می‌شود که البته قرارداد آن امضا شده و از همین امسال
کار آغاز خواهد شد و منابع آن 165میلیارد تومان است.
رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی همچنین گفت: 3درصد از منابع 267هزار میلیارد
تومانی بودجه نیز برای پیشگیری از موارد مختلف امکان جابه‌جایی وجود دارد.
60 روز
فرصت برای بررسی بودجه
رییس سازمان مدیریت درمورد اینکه آیا مجلس زمانی برای
رسیدگی به بودجه سال95 دارد، اظهار داشت: طبق ماده186 آیین‌نامه داخلی مجلس از
زمان ارائه بودجه تا بررسی نمایندگان و ارائه پیشنهادها به کمیسیون‌ها و نیز بررسی
مباحث در کمیسیون تلفیق و رسیدگی در صحن مجلس 40روز فرصت نیاز است که البته کمتر
از آن نیز امکان‌پذیر خواهد بود. از روز گذشته تا پایان سال 60روز فرصت داریم،
بنابراین 20روز زمان برای سرکشی و موضوع انتخابات وجود خواهد داشت.
وی گفت: اگر کمتر از 30روز فرصت رسیدگی بود آن وقت موضوع
چند دوازدهم و تصویب آن مدنظر بود. در گذشته نیز هیچ یک از دولت‌های قبل بودجه را
آذرماه به مجلس ندادند و غالبا دی، بهمن و اسفند بودجه به مجلس می‌رفت و حتی بهمن
ماه هم که ارائه می‌شد اسفند بودجه مصوب می‌شد. گفته می‌شود سال انتخابات است و
اتفاقا سال86 نیز انتخابات بود و 24اسفند همان سال بودجه تحویل داده شد. وی تاکید
کرد: ما هیچ‌وقت مجلس را تحقیر نمی‌کنیم بلکه تکریم کرده و همه مسائل روی احترام
به مجلس است و همکاری صمیمانه داریم. به گفته نوبخت سال84، 20دی بودجه به مجلس رفت
و 25اسفند تحویل شد، در سال85 نیز، درحالی بودجه در 25اسفند ماه به دولت ابلاغ شد
که لایحه بودجه 18دی به مجلس ارائه شده بود. علاوه بر این در سال87، بودجه 17دی به
مجلس رفت و اول اسفند تحویل داده شد. همچنین سال88، 8بهمن به مجلس رفت و
26اسفند تحویل داده شد، بنابراین فرصت برای رسیدگی به بودجه توسط نمایندگان وجود
دارد.
الناز خجسته