پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- دوره قیمت‌های پایین نفت خام 18ماهه شده و نشست سران
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، در حالی قرار است در چهارم دسامبر
برگزار شود که نارضایتی از موضع عربستان سعودی در قبال سقوط قیمت‌ها، هرچه
بیشتر افزایش یافته است.
در واقع،
جنگ قیمت بین تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک تا حدودی ناشی از امتناع سعودی‌ها از
کاهش سقف تولید در نوامبر سال 2014، است.
درآن
موقع، ادعای سعودی‌ها این بود که با پایین نگه‌داشتن قیمت‌ها، به‌دنبال از دور
خارج‌کردن تولیدکنندگان نفت پرهزینه شیل هستند. بنابراین، این اقدام قرار بود سبب
حذف مازاد عرضه به بازار و افزایش قیمت‌ها شده و حفظ سهم سعودی‌ها از بازار را
میسر سازد.
اما در
عمل، چنین اتفاقی روی نداد و هزینه‌ای که تولیدکنندگان اوپک باید برای زمین‌گیر
کردن صنعت شیل می‌پرداختند، بیش از حد انتظار افزایش یافت. مشکل مازاد عرضه طی 12
ماه اخیر بیش از پیش مشهود شده است و علی‌رغم کاهش تدریجی سطح تولید نفت در ایالات
متحده، صنعت شیل تاکنون انعطاف‌پذیری چشمگیری را از خود نشان داده است.
از سوی
دیگر، ایران نیز درپی جبران اثرات تحریم‌های بلندمدت غرب است و قرار است با لغو
تحریم‌ها، سطح تولید و عرضه خود را افزایش دهد.
برخلاف
ایالات متحده و دیگر کشورهای توسعه‌یافته که با دسترسی به انرژی ارزان می‌توانند
اثرات منفی قیمت‌های پایین بر صنعت نفت را جبران کنند، تولیدکنندگان اوپک به دلیل
وابستگی شدید به درآمدهای ناشی از صادرات نفت، طی ماه‌های اخیر شدیداً تحت فشار
قرار گرفته‌اند.
عربستان
سعودی که 88 درصد بودجه خود را از طریق صادرات نفت تأمین می‌کند، با کسری بودجه
حداقل 145 میلیارد دلاری در سال 2015 مواجه است که معادل 20 درصد تولید ناخالص
داخلی این کشور است. این در حالی است که کسری بودجه سعودی‌ها در سال 2014، تنها
17.5 میلیارد دلار بوده است. البته دولت سعودی به پشتوانه ذخایر ارزی خود، فعلاً
وضعیت نسبتاً خوبی دارد، اما صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که درصورت
تداوم ارائه یارانه‌های سخاوتمندانه با وجود قیمت‌های پایین نفت، ممکن است دولت
سعودی طی پنج سال آتی با ورشکستگی مالی مواجه شود.
دیگر
اعضای اوپک نظیر ونزوئلا و نیجریه با مشکلات حادتری روبرو هستند و به‌همراه ایران
از مخالفان جدی وضعیت موجود محسوب می‌شوند. دولت ونزوئلا از مدافعان طرح مذاکره با
تولیدکنندگان غیراوپک در راستای تنظیم بازار و رساندن قیمت‌ها به حدود 70 دلار به‌ازای
هر بشکه است. در واقع، دولت نیکولاس مادورو که بحران اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند،
برای حفظ مشروعیت خود شدیداً به قیمت‌های بالای نفت نیازمند است.
در نیجریه
نیز، درآمدهای نفتی که سهم 35 درصدی از تولید ناخالص داخلی دارد، از ماه اکتبر سال
2014 تاکنون 67 درصد کاهش یافته و متعاقب آن، ارزش واحد پولی این کشور 25 درصد و
ذخایر ارزی بیش از 20 درصد کاهش یافته است. به این ترتیب، ثبات سیاسی در این کشور
بیش از پیش متزلزل شده است.
بنابراین
کاسه صبر اعضای ناراضی اوپک در حال لبریز شدن است و عربستان سعودی که به‌طور
غیررسمی تعیین‌کننده سیاست‌های اوپک محسوب می‌شود، دیگر به‌راحتی نمی‌تواند در
مقابل گرایش‌های مخالف مقاومت کند. اگرچه بعید به‌نظر می‌رسد که در اجلاس آتی
اوپک، موضع سعودی‌ها تغییر کند، اما به‌طور قطع، افزایش فشارها درون سازمان در
آینده، مقاومت بیشتر را ناممکن خواهد کرد.
بر اساس
پیش‌بینی بانک گلدمن ساکس، احتمال آن می‌رود که طی 12 ماه آتی، قیمت‌های نفت تا 20
دلار به‌ازای هر بشکه کاهش یابد، چراکه همچنان نشانه‌ای حاکی از بهبود وضعیت
اقتصادی چین مشاهده نمی‌شود.
تولیدکنندگان
اوپک با اقتصادهای تک‌محصولی خود، در بلندمدت محتوم به شکست در جنگ قیمت هستند. در
واقع، سطح تولید در ایالات متحده احتمالاً بالا باقی خواهد ماند، چراکه صنعت شیل
به پشتوانه تکنولوژی‌های پیشرفته توانسته است به حیات خود ادامه دهد و بانک‌های
آمریکایی نیز همچنان خواهان سرمایه‌گذاری در این حوزه هستند.
به این
ترتیب، چنین وضعیتی نهایتا دو گزینه را پیش‌روی اوپک قرار می‌دهد؛ کاهش سقف تولید
و یا مواجهه با خطر ورشکستگی تدریجی.
در هر
صورت، اکثر تحلیل‌گران بر این باورند که قیمت‌ها برای مدتی طولانی پایین باقی
خواهد ماند و تولیدکنندگان اوپک باید به‌دنبال راه چاره‌ای اساسی برای تنظیم و
تعدیل بودجه‌های خود باشند.
منبع:
پترونت