پایگاه خبری تحلیلی فولاد (ایفنا)- بانک جهانی در آخرین گزارشی که منتشر
کرد پیش‌بینی کرده ایران در دو سال آینده در مجموع بتواند به رشد اقتصادی 8 درصدی
برسد. اما کارشناسان داخلی چه نظری در این مورد دارند؟
بانک جهانی چند ماه گذشته پیش‌بینی کرده
بود رشد اقتصادی ایران در سال 2015 کاهش یابد و به 2.2 درصد برسد اما در آخرین
گزارشی که این بانک منتشر کرده، معتقد است، به دلیل لغو تحریم‌ها، اقتصاد ایران
شاهد جهش قابل توجهی باشد. جهشی که سبب می‌شود در سال 2015 نرخ رشد اقتصادی ایران
به سه درصد برسد و در سال بعد ایران نرخ رشد 5 درصدی را تجربه کند و در مجموع در
دو سال آینده نرخ رشد اقتصادی ایران 8 درصد شود. همان 8 درصدی که هم در برنامه
توسعه پنجم بر آن تاکید شده بود و هم در برنامه ششم برای دستیابی به آن برنامه‌ریزی
می‌کنند.
به
گزارش اقتصاد نیوز چند عامل بر تغییر نظر بانک جهانی در مورد نرخ رشد اقتصادی
ایران موثر بوده است. اولین عامل موثر افزایش میزان صادرات نفت است که به گفته
تحلیل‌گران خارجی احتمالا به زودی جبران خواهد شد. عامل دیگر کاهش هزینه انجام داد
و ستد با ایران است که نه تنها حجم بلکه ارزش تجارت نفتی و غیرنفتی ایران را
افزایش خواهد داد. همچنین پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به حدود 3
میلیارد دلار در سال برسد که دو برابر رقم فعلی است.
در
حالی که بانک جهانی بر روند رو به رشد نرخ رشد اقتصادی ایران تاکید می‌کند که
دیدگاه‌های کارشناسان داخلی هم بر افزایش نرخ رشد اقتصادی صحه می‌گذراد. اما
بسیاری از کارشناسان معتقدند افزایش نرخ رشد اقتصادی در ایران در یکی دو سال آینده
در سایه افزایش صادرات نفت محقق خواهد شد و بعد از یکی دو سال تجربه رشد بالای 8
درصد در صورتی که اصلاحات ساختاری رخ ندهد، به رشد 2 تا 3 درصدی باز خواهیم گشت.
پویا
جبل‌عاملی، اقتصاددان در گفت‌وگو با اقتصادنیوز می‌گوید: امکان رسیدن به رشد 8
درصدی در یکی دو سال آینده وجود دارد. آن هم برای اقتصادی که پیش از این رشد منفی
را تجربه کرده و تجربه رشد منفی امکان بازگشت به نرخ مثبت رافراهم می‌کند. چون در
زمانی که نرخ رشد منفی می‌شود بخشی از ظرفیت صنایع خالی می‌شود و امکان رسیدن به
رشد مثبت از طریق این ظرفیت خالی وجود دارد.
او
بر افزایش صادرات نفت و افزایش نرخ رشد اقتصادی از این منظر تاکید کرد و گفت:
افزایش نرخ رشد اقتصادی در یکی دو سال آینده بیشتر در سایه افزایش صادرات نفت
خواهد بود به همین دلیل است که این اعتقاد وجود دارد که نرخ رشد بادوامی نخواهد
بود. چون اقتصاد ایران اکنون به نرخ رشد بادوام و پایدار نیاز دارد و نه الزما نرخ
رشد مثبت و بالا.
در
همین رابطه، محمدقلی یوسفی، اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی هم معتقد
است رسیدن به نرخ رشد 8 درصدی برای اقتصاد نفتی مانند ایران نرخ چندان عجیبی نیست
و حتما محقق می‌شود اما مساله این است که این نرخ رشد اقتصادی با تولید صنعتی، رشد
بخش کشاورزی و افزایش بهره‌وری همراه نیست. پس نمی‌توان گفت که نرخ رشد 8 درصدی
نرخ رشد قابل تحققی است.
یوسفی
تاکید می‌کند چنین رشد اقتصادی رشد بدی است و آثار منفی هم دارد. چون نه
باعث توسعه تولید و صنعت می‌شود و نه افزایش اشتغال و نه توسعه کشاورزی. چون این
رشد تنها با اتلاف منابع همراه است و نتیجه آن ایجاد بوروکراسی و افزایش هزینه‌های
بوروکراتیک است و اتفاقا رشد مضری است.
وی
به آمار منتشر شده توسط بانک جهانی هم انتقاد کرده و می‌گوید: معیار بانک جهانی
برای بررسی رشد اقتصادی تولید ناخالص داخلی است بدون آنکه توجه کنند این تولید از
چه محلی ایجاد شده است. از طرفی این گزارش‌ها بر اساس آمار و اطلاعاتی است که ما
خودمان در اختیار بانک جهانی می‌گذاریم و صحت آماری که ارائه می‌دهیم در صحت گزارش
و کیفیت آن بسیار موثر است.
الزامات
نرخ رشد اقتصادی مثبت و پایدار چیست؟
زمانی
که موضوع نرخ رشد اقتصادی مطرح می‌شود مثبت بودن آن یک سوی قضیه است و پایداری آن
سوی دیگر قضیه. جبل‌عاملی در خصوصی الزامات رشد اقتصادی پایدار می‌گوید: باید
اقداماتی جز آنچه در زمان تحریم‌ها انجام شده، انجام دهیم. مهمترین الزامات هم این
است که باید به سمت یک سری از اصلاحات بوروکراتیک برویم. الزام دیگر این است که
دیدگاه حاکمیت باید در مورد مسائل اقتصادی تغییر کند. البته در یکی دو سال گذشته
رویکرد دولت به اقتصاد تغییر کرده اما این کافی نیست و باید این تغییر نگاه فراگیر
شود. به نحوی که قوه قضاییه هم به سمتی برود که از سرمایه‌گذاری خارجی و حقوق
مالکیت دفاع کند.
این
اقتصاددان می‌گوید: علاوه بر این اصلاحات ساختاری، اصلاحات اقتصادی هم وجود دارد
که باید انجام شود. مانند رویکرد دولت به نرخ بهره و یا نرخ ارز و این موارد باید
شامل اصلاحاتی فراتر از اصلاحات یکی دو سال اخیر شود. چون ثبات نرخ ارز و تعدیل نکردن آن
برای اقتصادی که می‌خواهد رشد 8 درصدی داشته باشد متناقض است.
وی
تاکید می‌کند که تنها در سایه اصلاحات ساختاری و اقتصادی است که می‌توان امیدوار
بود رشد 8 درصدی ایجاد شود و باقی بماند در غیر این صورت بعد از یکی دو سال به
همان نرخ رشد دو تا سه درصدی باز خواهیم گشت.
یوسفی
هم معتقد است تنها درصورتی که نرخ رشد اقتصادی خوب و پایدار باشد قابل توجه است.
به گفته وی الزمات رشد پایدار اقتصادی هم این است که به درون بازگردیم و به عوامل
پایداری رشد اقتصادی توجه کنیم. درخت سرمایه‌گذاری باید در ایران کاشته شود و
سرمایه‌های پایدار وارد ایران شود نه سرمایه‌های سیال و سرگردان. اما مهمترین نکته‌ای
که وی اشاره می‌کند این است که کشور از نداشتن استراتژی بلند مدت رنج می‌برد و
مهمترین اقدام این است که یک استراتژی بلند مدت و همه جانبه تهیه شود.
منبع : اقتصاد نیوز