پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)- سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی گویی پایانی ندارد. قیمت
هر بشکه نفت در این بازار به میزانی است که ۶
سال پیش شاهد آن بوده‌ایم. این در حالی است که شماری از کشورها برای چنین سقوط
قیمتی آماده نبودند و در ۶ سال سپری
شده محل‌های تازه‌ای برای خرج دلارها ایجاد کرده‌اند که نمی‌توانند آنها را نادیده
بگیرند
سقوط قیمت
نفت در بازارهای جهانی گویی پایانی ندارد. قیمت هر بشکه نفت در این بازار به
میزانی است که ۶ سال پیش شاهد آن بوده‌ایم. این در حالی است
که شماری از کشورها برای چنین سقوط قیمتی آماده نبودند و در ۶
سال سپری شده محل‌های تازه‌ای برای خرج دلارها ایجاد کرده‌اند که نمی‌توانند آنها
را نادیده بگیرند.
ایران به مثابه چهارمین دارنده ذخایر نفت و یکی از
بازیگران اصلی در سمت عرضه بازار نفت که چند سالی بود قدرتش را به نفع رقبای اوپک
از دست داده بود امیدوار است به جایگاه دومی‌اش در اوپک برسد و این اشتیاق برای
افزایش دست‌کم ۵۰ درصدی در صادرات بازار را برای متقاضیان
شیرین کرده است.
در حالی که اوپک از یک طرف مشغول بیرون راندن «شیلی»های
امریکاست از طرف دیگر با ورود نفت ایران مواجه شده و عطش ونزوئلا برای فروش بیشتر
نیز کار را سخت‌تر کرده است. بانک جهانی با انتشار یک گزارش مشروح از شرایط بازار
نفت در حالت ورود ایران که احتمال کاهش ۱۰ دلاری
قیمت هر بشکه نفت را دارد، اوضاع را دشوارتر کرده است.
نادی صبوری در این باره نوشته است: اگر بخواهیم به آینده
سفر کنیم، سال ۲۰۱۶ گزارش‌های ماهانه اوپک چه چیزی را نشان خواهد
داد؟ سی‌اس‌ای‌اس در گزارشی جالب توجه ۵سناریو را
برای تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۶ و بعد از
تحریم‌ها در نظر گرفته است. ۳میلیون و ۳۱۵هزار
بشکه تولید نفت آرمانی‌ترین حالتی است که این گزارش برای نفت ایران در این سال در
نظر گرفته و از سوی دیگر نیز تولید ۲میلیون و ۶۵۸هزار
بشکه‌ای بدترین حالت متصورشده برای ایران در سال ۲۰۱۶ است. به گزارش «تعادل» بر اساس گزارش دبیرخانه اوپک تولید
نفت خام ایران در ماه گذشته ۲میلیون ۸۶۱هزار
بشکه نفت تولید کرده است، به این معنا که بدترین حالت تصورشده برای نفت ایران در
سال ۲۰۱۶ که منوط به «عدم نتیجه گرفتن» از توافقات
هسته‌ای بوده است منجر به کاهش تولید نفت ایران تلقی می‌شود. در این گزارش، آخرین
وضعیت کشورهای عضو اوپک در موقعیت حساس فعلی و ۵سناریوی
بازار برای مواجهه با بازگشت ایران را می‌خوانید. طبق بررسی‌های «تعادل» از
گزارش ماهانه اوپک بهای نفت خام پس از نوسانات بسیار بالاخره در ماه آوریل سال
جاری به نوعی ثبات رسیده بود و در محدوده ۶۰دلار در
ازای هر بشکه قرار داشت. اما این وضعیت در ماه جولای دستخوش تغییرات اساسی شد. چند
عامل دست به دست هم دادند تا بهای همه شاخص‌های نفتی در این ماه به کمترین میزان
خود در سال جاری برسد. یکی از مهم‌ترین فاکتورها همچنان مازاد عرضه نفت است. یعنی
در حالی که بهای نفت کاهش شدیدی را تجربه می‌کند میزان فروش آن چندین برابر افزایش
یافته است و منجر به مازاد عرضه جهانی شده است. مشکلات اقتصادی در یونان و چین از یک
طرف و توافق هسته‌ای ایران و غرب از طرف دیگر باعث شده تا وضعیت نفت به نقطه فعلی
برسد. این وضعیت به ماه جولای ختم نشده و بر اساس آمار و اطلاعات به دست آمده از
اوپک در ماه آتی نیز این جریان ادامه خواهد داشت. بر اساس گزارش ماهانه سازمان
کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک)، میانگین قیمت سبد نفت اوپک در ماه جولای ۵۴.۱۹دلار
در ازای هر بشکه بود که نسبت به ماه گذشته بیش از ۱۰درصد
کاهش داشت. البته دیگر شاخص‌های نفتی نیز کاهش چشمگیری را در این ماه تجربه کردند.
نفت برنت حوزه دریای شمال با ۶.۹۹دلار کاهش
به ۵۶.۷۶دلار در ازای هر بشکه رسید و نفت دبلیوتی‌آی
نیز با ۸.۹۰دلار کاهش به قیمت ۵۰.۹۳دلار
در ازای هر بشکه در بازار معامله شد. فاصله بین شاخص برنت و دبلیوتی‌آی نیز بین ۱.۹۱
تا ۵.۸۳دلار در ماه جولای بود.
کاهش ۵دلاری
بهای نفت سنگین ایران
از نمودارهای موجود در گزارش ماهانه اوپک نشان می‌دهد بهای
نفت سنگین ایران در ماه جولای با ۵دلار کاهش
نسبت به ماه گذشته به رقم ۵۴.۸۶دلار در
ازای هر بشکه رسیده است. این در حالی است که متوسط بهای نفت ایران در سال ۲۰۱۴
حدود ۱۰۵.۳۳دلار در ازای هر بشکه بوده است. نفت امارات با
۵۷.۵۸دلار در ازای هر بشکه گران‌ترین و نفت ونزوئلا
با قیمت ۴۴.۴۳دلار ارزان‌ترین نفت اوپک بوده‌اند. تقاضای
جهانی برای نفت در سال ۲۰۱۵ بر اساس پیش‌بینی‌های
اوپک به میزان یک‌میلیون و ۳۸۰هزار بشکه
در روز افزایش می‌یابد که ۹۰هزار بشکه
نسبت به پیش‌بینی ماه گذشته بیشتر است. در نتیجه مجموع تقاضای جهانی برای نفت به ۹۲میلیون
و ۷۰۰هزار بشکه در روز خواهد رسید. در سال ۲۰۱۶
نیز برآورد می‌شود رشد تقاضای جهانی برای نفت خام با یک‌میلیون و ۳۴۰هزار
بشکه در روز به رکورد تاریخی ۹۴میلیون و ۴هزار
بشکه در روز برسد که این امر به دلیل افزایش مصرف جهانی خواهد بود.
عرضه جهانی نفت در سال ۲۰۱۵
نیز در گزارش اوپک با رشد ۹۶۰هزار بشکه‌ای
در روز پیش‌بینی شده است که نسبت به پیش‌بینی قبلی ۹۰هزار
بشکه افزایش را نشان می‌دهد. علت این مساله نیز افزایش تولید از سوی تولیدکنندگان
غیراوپکی به ویژه تولیدکنندگان خارج از امریکای شمالی است. در سال ۲۰۱۶
نیز برآورد می‌شود عرضه نفت غیراوپکی‌ها ۲۷۰هزار بشکه
در روز افزایش خواهد داشت که ۴۰هزار بشکه
در روز کمتر از پیش‌بینی قبلی است. پیش‌بینی‌ها برای ان‌جی‌ال اوپک نیز نشان می‌دهد
که در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۹۰هزار بشکه
در روز افزایش خواهد یافت و در سال ۲۰۱۶ نیز ۱۷۰هزار
بشکه در روز افزایش خواهد داشت. بر اساس اطلاعات به دست آمده از منابع ثانویه
تولید نفت خام اوپک در ماه جولای ۱۰۱ هزار
بشکه در روز افزایش داشت و به رقم ۳۱.۵۱میلیون
بشکه در روز رسید.
ایران باز هم چهارم شد
براساس گزارش ماهانه اوپک، ایران در ماه جولای ۲.۸۶۱میلیون
بشکه در روز نفت تولید کرده است که نسبت به ماه گذشته ۳۲هزارو۳۰۰
بشکه در روز افزایش تولید داشته است. مثل همیشه عربستان سعودی بیشترین نفت اوپک را
تولید کرده است. این کشور در ماه جولای ۱۰میلیون و۳۲۵هزار
بشکه در روز نفت تولید کرده است که نسبت به ماه گذشته ۳۹هزارو۲۰۰
بشکه در روز افزایش داشته است. بیشترین تولید در این ماه مربوط به عراق بوده است؛
این کشور با افزایش ۴۶هزارو۷۰۰
بشکه‌ای، میزان تولید خود را در ماه جولای به رقم ۴میلیون
و۷۴هزار بشکه در روز رسانده است. کمترین میزان
تولید نیز در کشور لیبی صورت گرفته که با کاهش ۳۷هزار
بشکه‌ای تولید خود را به ۳۷۳هزار بشکه
در روز رسانده است. به این ترتیب عربستان سعودی نخستین تولیدکننده اوپک بوده و بعد
از آن عراق و امارات متحده عربی قرار دارند؛ ایران و به دنبال آن کویت نیز به
ترتیب جایگاه چهارم و پنجم اوپک را به خود اختصاص داده‌اند. اوپک در این ماه به‌طور
کلی حدود ۱۰۱هزار بشکه افزایش تولید داشته است.
پیش‌بینی‌های اوپک برای تقاضای نفت‌خام اوپک در سال۲۰۱۵
رقم ۲۹میلیون و۲۰۰هزار
بشکه در روز را نشان می‌دهد که نسبت به ارزیابی پیشین تفاوتی نداشته است و افزایش ۰.۲میلیون
بشکه‌ای را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. در سال۲۰۱۶
نیز برآورد می‌شود تقاضای نفت اوپک به ۳۰.۱میلیون
بشکه در روز برسد که نسبت به رقمی که برای سال‌جاری پیش‌بینی شده است، ۰.۹میلیون
بشکه بیشتر است. اوپک در گزارش خود برآورد کرده است که رشد اقتصاد جهانی برای سال‌های
۲۰۱۵ و ۲۰۱۶
بدون
تغییر و روی ۳.۲درصد و ۳.۵
درصد باقی خواهد ماند. رشد اقتصادی چین نیز روی ۶.۹
درصد برای سال‌جاری و روی ۶.۵ درصد
برای سال۲۰۱۶ باقی خواهد ماند. اما برزیل و روسیه در این
ماه کمی ضعیف‌تر نشان داده شده‌اند اما باز هم پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده از
وضعیت کساد خارج شوند.
سال دیگر همین موقع
اما حال که وضعیت این کشورها در ماه جولای بدین‌گونه بوده
است، تصور اینکه سال دیگر درچنین موقعیتی بازار چه حالتی دارد نیز جالب خواهد بود.
سی‌اس‌ای‌اس ۵ حالت را برای نفت ایران در سال۲۰۱۶
ترسیم کرده است. در واقع این گزارش از بهترین سناریو تا بدترین سناریو را برای
اینده نفی ایران بررسی می‌کند. «حالت آرمانی»، «حالت
خوب»، «حالت پایه»، «حالت استخراج با ظرفیت کم» و «بدترین حالت ممکن».
*«حالت
پایه» به این معناست که توافق هسته‌ای امسال نهایی شود، بخشی از تحریم‌ها در سال۲۰۱۶
برداشته شده و تعدادی از سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت نفت ایران به نتیجه برسد. در این
حالت میزان تولید نفت‌خام ایران به ۲.۹۹۴میلیون
بشکه در روز می‌رسد که ۱۹۷هزار بشکه نسبت به
سال۲۰۱۴ (میزان تولید نفت خام ایران در این سال ۲.۸میلیون
بشکه در روز بود) افزایش نشان می‌دهد.
*«حالت خوب»
یعنی حالتی که تحریم‌ها بدون وقفه سریعا برداشته شود. در این حالت میزان تولید نفت‌خام
ایران در سال ۲۰۱۶ به ۳.۲۱۹میلیون بشکه
می‌رسد که ۴۲۳هزار بشکه نسبت به سال۲۰۱۴
افزایش را نشان داده و ۲۲۶هزار بشکه بیشتر از
حالت پایه است.
*«حالت
استخراج با ظرفیت کم» حالتی است که ایران با تولید نه‌چندان قابل توجه میزان تولید
نفت خام خود را در سال۲۰۱۶ به رقم ۲.۸۸۱میلیون
برساند که ۸۵هزار بشکه افزایش نسبت به سال۲۰۱۴
و ۱۱۳هزار بشکه کاهش نسبت به حالت «پایه» را
نشان می‌دهد.
*«بدترین
حالت» از دید سی اس‌ای اس وضعیتی است که ایران و غرب در نهایت نتوانند توافق را
عملی کنند. در این حالت طبق این گزارش میزان تولید نفت خام ایران در سال ۲۰۱۶
به رقم ۲. ۶۸۵ میلیون بشکه می‌رسد که ۱۱۱
هزار بشکه کاهش نسبت به سال۲۰۱۴ و معادل ۳۰۹
هزار بشکه کاهش نسبت به حالت «پایه» را نشان می‌دهد.
*اما «حالت
آرمانی» وضعیتی است که فرضیاتی از قبیل سرمایه‌گذاری سنگینی در صنایع بالادستی
صنعت نفت ایران صورت بگیرد. در این حالت میزان تولید نفت خام ایران در سال۲۰۱۶
به رقم ۳.۳۱۵میلیون بشکه در روز می‌رسد که ۳۲۱هزار
بشکه افزایش نسبت به سال۲۰۱۴ و معادل ۳۲۱هزار
بشکه افزایش نسبت به حالت «پایه» را نشان می‌دهد.
سناریویی متفاوت برای نفت
بانک جهانی درجدیدترین گزارش خود بازگشت ایران به بازار را
به معنای اضافه شدن یک‌میلیون بشکه نفت‌خام تلقی کرده و برآورد کرده است با ورود
نفت ایران بهای این کالای ارزشمند تا سال آینده ۱۰دلار
در ازای هر بشکه کاهش خواهد داشت در این گزارش پیش‌بینی شده که میزان صادرات و
درآمدهای نفتی سایر صادرکنندگان نفت خاورمیانه کاهش پیدا کند. کشورهای حاشیه خلیج
و لیبی جز این کشورها هستند؛ این درحالی است که کشورهای واردکننده نفت در این
منطقه نظیر مصر و تونس از کاهش جهانی بهای نفت سود خواهند برد. لیلی متقی،
اقتصاددان بانک جهانی در امور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و یکی از نویسندگان
این گزارش می‌گوید: «از تفاهم لوزان در آوریل ۲۰۱۵
تاکنون شاهد ابراز تمایل بسیاری از شرکت‌های چندملیتی به سرمایه‌گذاری در ایران به
ویژه در بخش نفت و گاز بوده‌ایم.» وی تاکید می‌کند: «انتظار می‌رود این روند پس از
برداشته شدن تحریم‌ها شدت بیشتری به خود بگیرد که در نهایت باعث توسعه تکنولوژی در
بخش نفت ایران خواهد شد.»
ساعت ۲۴