پایگاه خبری تحلیلی
فولاد (ایفنا)
１- به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی
ایران، مذاکرات هسته‌ای اخیراً در بخش فنی هسته‌ای (تعهدات ایران) پیشرفتهای خوبی
داشته است. ظاهرا طرف ایرانی با این موارد موافقت کرده است: (۱) تغییر سایت آب سنگین اراک به آب سبک، (۲) توقف کامل فردو، (۳) توقف
غنی سازی ۲۰ درصد، (۴) پذیرش
سقف ۶ هزار سانتریفیوژ نسل اول، (۵) تغییر چیدمان سانتریفیوژها (۶) بازرسی سرزده و گسترده و .. . البته آمریکاییها هم بالاخره
پذیرفته‌اند که مواد غنی شده به خارج از ایران منتقل نشود. برخی میپرسند با
امتیازهای اعطایی ایران که تا این لحظه به صورت توریه آمیز از سوی تیم دیپلماسی
انکار می‌شود، از صنعت هسته‌ای چه باقی می‌ماند؟
۲- از
ارتباط امتیازها فوق با خطوط قرمز که بگذریم، بالاخره در توافق نهایی باید رفع
تحریمها به عنوان مهمترین امتیاز درخواستی ایران محقق شود. بارها رئیس جمهور
محترم و وزیر خارجه کشورمان بر حذف تمامی تحریمها تاکید کرده‌اند. اما بر اساس
اطلاعات منتشر شده (که تجربه تکذیبیه‌ها صحت آن را تایید می‌کند) لغو تحریمها از
سوی طرف غربی به صورت تدریجی و صرفا در موارد زیر صورت می‌گیرد:
الف) لغو تحریمهای هسته‌ای (و نه
تحریمهای موشکی) با تصویب قطعنامه‌ای ویژه از سوی شورای امنیت سازمان ملل
ب) لغو دستورهای اجرایی رئیس جمهور
آمریکا صرفا در موضوع تحریمهای هسته‌ای (و نه سایر تحریمها: موشکی، تروریسم و
حقوق بشر)
ج) لغو تحریمهای اتحادیه اروپا
۳- سوال
این است؟ تحریمهای فوق شامل چه مواردی است؟ بالاخره بعد از توافق نهایی کدامیک از
تحریمها واقعاً برداشته می‌شود؟
به عنوان مثال:
- آیا بانکهای ملت، ملی، تجارت،
صادرات، توسعه صادرات ایران، صنعت و معدن، سینا، رفاه، انصار، سپه و شعب و
سابسیدریهای خارجی آنها میتوانند مجددا به برقراری روابط کارگزاری با بانکهای
خارجی بپردازند؟
- آیا شرکت‌های خارجی میتوانند مجددا
آزادانه نفت و فرآورده‌های نفتی از ایران خریداری کنند؟
- آیا بانک مرکزی مجددا می‌تواند
آزادانه با بانکهای خارجی روابط کارگزاری داشته باشد؟
- آیا میلیاردها دلار منابع ارزی مسدود
شده بانک مرکزی ایران در بانکهای خارجی آزاد می‌شود؟
- آیا شرکت ملی نفت و شرکت نیکو مجددا
میتوانند حساب فعال در بانکهای خارجی داشته باشند؟
- آیا شرکت کشتیرانی (IRISIL) می‌تواند مجددا در بانکهای خارجی حساب فعال داشته باشد؟
- آیا شرکت کشتیرانی و شرکت نفتکش ایران
مجددا میتوانند به بنادر اروپایی تردد کند؟
- آیا شرکت‌های خارجی مجددا میتوانند
پوشش اتکایی به شرکت نفتکش و شرکت کشتیرانی ایران ارائه کنند؟
- آیا دسترسی به سوئیفت برای بانک مرکزی
و بانکهای تجاری فوق الذکر برقرار می‌شود؟
- آیا منع خرید طلا و دلار توسط ایران
برداشته می‌شود؟
- آیا شرکت‌های خارجی میتوانند مجددا
در پروژه‌های نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری کنند؟
- آیا فروش بنزین و گازوئیل به ایران و
از جمله شرکت هواپیمائی هما آزاد می‌شود؟
- آیا ورود کشتی‌های خارجی به بنادر
ایرانی از جمله شهید رجایی مجددا آزاد می‌شود؟
- آیا سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در
پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌های ایران آزاد می‌شود؟
۴- ظاهرا
هیچ یک از تحریمهای فوق بعد از توافق نهایی برطرف نمی‌شود! چرا که هیچ یک از
تحریمهای فوق جزو امتیازهای اعطایی طرف غربی نیست. موارد فوق همگی مربوط به تحریمهای
ثانویه کنگره آمریکاست که از موضوع امتیازهای داده شده خارج است. هیچکدام از این
تحریمها، از لحاظ حقوقی تحریم هسته‌ای محض (Nuclear
Sanctions) نیست و ترکیبی است. از لحاظ قانونی هم
اختیار لغو این تحریمها دست رئیس جمهور آمریکا نیست. علاوه بر این تحریمها، هنوز
گزینه‌های دیگری برای تحریمهای بیشتر باقی مانده که اتفاقا در نیمه راه تصویب
توسط کنگره آمریکاست. از لحاظ ساختار حقوقی آمریکا هم کنگره الزامی به پذیرفتن
توافقنامه ندارد (همانطور که ۴۰
سناتور متذکر شدند). در ساختار حقوقی آمریکا، توافقنامه‌های دولت آمریکا با سایر
دولتها وقتی الزام قانونی دارد که به تصویب کنگره برسد. اینجاست که باید به زیرکی
طرف غربی آفرین گفت! (اگر متهم به همراهی با نتانیاهو نشویم)
۵- بیش
از ۹۰ درصد تحریمهای مهم و اثرگذار مربوط
به ۴ قانون زیر است که امیدی به لغو یا
حتی تعلیق آن در توافق نهایی نیست. البته شاید دولت امید، امیدوار است که بتواند
از طریق مذاکره مشکل را حل کند. اما به هر حال دوای اساسی برای رفع مشکل، اقتصاد
مقاومتی است که اتفاقا تحقق آن جایگاه طرف ایرانی درمذاکرات را هم کاملا دگرگون
خواهد کرد. به امید آن روز.
منبع:
الف